AYM'den 2010 yılında yasaklanan 'fişleme'ye vize

Tarih: 27.08.2016 - 15:44

Kategori: Gündem

Anayasa Mahkemesi (AYM), Genel Bilgi Toplama (GBT) sistemindeki yargılamaya ilişkin bilgilerin silinmesini isteyen Bülent Kaya isimli yurttaşın bireysel başvurusunu reddetti. Fişleme, 2010 yılında yapılan Anayasa değişikliği ile yasaklanmıştı.

Anayasa Mahkemesi, 2010 yılında yapılan Anayasa değişikliği ile yasaklanan fişlemenin ömür boyu sürmesine vize veren bir karara imza attı. Mahkeme, oyçokluğu ile aldığı kararda Genel Bilgi Toplama (GBT) sistemindeki yargılamaya ilişkin bilgilerin silinmesini isteyen yurttaşın bireysel başvurusunu reddetti.

BirGün'den Nurcan Gökdemir'in haberine göre; Anayasa değişikliğine karşın MİT başta olmak üzere devletin birçok kurumunun yurttaşları fişlemesine yönelik uygulamalar sürerken Anayasa Mahkemesi buna yasal dayanak anlamına gelen bir karar aldı. Karara konu olan olayda, Bülent Kaya isimli bir yurttaşın, 1991 yılında Terörle Mücadele Yasası’na muhalefet iddiasıyla Van’da yürütülen yargılama sürecinin sonucunda aldığı ceza ‘’Bilgi Formu’’ düzenlenerek GBT’ye yüklendi. 2005 yılında sistemdeki kayıtların silinmesi istemiyle idareye başvuran Kaya’nın bu istemi ancak beraat ya da zamanaşımı nedeniyle davanın ortadan kaldırılması durumunda silme işlemi yapılabileceği gerekçesiyle reddedildi. İtirazlarından sonuç alamayan Bülent Kaya bunun üzerine AYM’ye bireysel başvuruda bulundu.

Yurttaşların GBT kayıtları paylaşıldı

Başvurunun incelenmesi sürecinde 11 Haziran 2015’te İçişleri Bakanlığı’ndan AYM’ye gelen yanıtta, Anayasa hükmüne karşın fişlemenin sürdüğü görüldü. AYM’nin karar metninde, bazı yurttaşlarla ilgili GBT sistemine kayıt yapıldığı ve bunların paylaşıldığı belirtilen ‘’Hizmete özel’’ genelge ile ilgili şunlar kaydedildi: “GBT sistemine kaydı yapılan bilgilerin, kolluk kuvvetlerine suç ve suçlularla mücadele çalışmalarında istihbarat kaynağı olarak idarenin vatandaşlarla ilgili yürüttüğü iş ve işlemlerde (silah ruhsatı, sürücü belgesi ve pasaport verilmesi, kamu hizmetlerinden men cezalarının takibi) kullanıldığı, bunun yanı sıra bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarının gizlilik dereceli birim ve kısımları ile yurtdışı teşkilatlarında ve askeri, emniyet, istihbarat teşkilatlarında ve ceza ve infaz kurumu ve tutukevlerinde çalıştıracakları personelin güvenlik soruşturması ve arşiv araştırması işlemleri için kullanıldığı ifade edilmiştir. Ayrıca Başbakanlık ve Maliye Bakanlığı bünyesinde bulunan birimler ile yapılan protokoller gereği bilgi paylaşımı yapıldığı belirtilmiştir.’’

AYM kararında uygulamanın Anayasa’nın 20’nci maddesindeki özel hayatın gizliliğini güvence altına alan maddeye aykırı olduğu ancak bu hakkın 13’üncü madde ile “Temel hak ve hürriyetlerin sınırlandırılması’’na olanak sağlandığı belirtildi. Kararda, “Belirli suçlar kapsamında yargılanan kişiler hakkındaki derdest (süren) dava bilgilerinin GBT sistemine kaydı yapılarak, bilgilerin özellikle yapılan güvenlik taramaları ve güvenlik soruşturmalarında kullanıldığı bu kapsamda uygulanan kamu düzeni ve güvenliğinin temini şeklindeki meşru temelleri içerdiği anlaşılmaktadır’’ denildi.

Bu gerekçelerle 5 üyenin karşı oy kullandığı kararıyla mahkeme, uygulamanın Anayasa’nın 20’nci maddesindeki özel hayatın gizliliği hakkını ihlal etmediğine karar verdi.