Çiğdem Toker: İstanbul’un metro çıkmazı

Tarih: 05.01.2018 - 00:00

Kategori:

Çiğdem Toker: İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) istifa ettirilen belediye başkanı Kadir Topbaş döneminde yapılan altı metro hattı ihalesini, halefi Mevlüt Uysal iptal etti.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) istifa ettirilen belediye başkanı Kadir Topbaş döneminde yapılan altı metro hattı ihalesini, halefi Mevlüt Uysal iptal etti. İptale dair açıklamada ihaleler yenilendiği zaman “daha ekonomik” olacağı söyleniyor. Böylece o ihalelerin ekonomik olmadığı, bizim lisanımızla kamu zararına olduğu, aşırı mahcup da olsa itiraf ediliyor.
Toplam sözleşme bedeli 13 milyar TL’ye yaklaşan ve iptal edilen altı ihale:
-Kirazlı-Halkalı, Ümraniye-Ataşehir-Göztepe, Çekmeköy-Sancaktepe-Sultanbeyli, Kaynarca-Pendik-Tuzla, Başakşehir-Kayaşehir, Mahmutbey-Bahçeşehir-Esenyurt.
Asgari ücretin 1603 TL olarak belirlendiği ve bu tutara minnet ve şükür beklenen Türkiye’de, söz konusu ihalelerle, bütçe kaynaklarının nasıl suiistimal edildiğini, vergilerimizin haksız şekilde bir avuç müteahhide nasıl transfer edileceğine dair dört yazı yazdım bu köşede. Tarih ve başlıklarıyla hatırlatayım:
-18 Ekim 2017 – İstanbul’un metro hatlarına saçılan vergiler
-22 Ekim 2017 – Tasarruf arıyorsanız metro ihalelerine bakın
-6 Aralık 2017 – İstanbul metroları finansal darboğazda
-8 Aralık 2017 – Metro inşaatlarında işten çıkarma
Mahmutbey-Bahçeşehir-Esenyurt hattı dışında kalan, beş ihalenin çok dikkat çeken iki ortak özelliği var:
-Beş ihale aynı gün 3 Mart 2017’de yapıldı.
- Beş ihalenin tamamında, yaklaşık keşif bedelinin yüzlerce milyon üzerindeki teklif tutarları kabul edildi. Yani normalde kamu ihalelerinde firmalardan indirim yapması beklenirken, İBB firmaların oluşturduğu konsorsiyumların “zamlı” tekliflerini kabul edip altına imza attı. Yukarıda aktardığım yazılarda, kamu aleyhine kabul edilmiş tutarların toplamının 1.2 milyar TL’ye ulaştığını belgeleyip sormuştuk: “Göz göre göre kamu zararının sebebi ne olabilir?”

Yeni masa

Sözleşmeleri feshedilen metro hatlarının konsorsiyumları ise şöyle:
Makyol-Astur-İçtaş-Kalyon, Gülermak-Nurol, Doğuş-Özaltın-Yapı Merkezi, Alsim-Alarko-Cengiz, Özgün Yapı-Söğüt-Şenbay, Makyol-Astur-İçtaş.
Bu tabloda pek çok soru mevcut. İBB Meclisi’nin geçen sene bu hatlar için 925 milyon Avro borçlanma yetkisi aldığını anımsatarak “Ne oldu bu borçlanma” soruların ilki. Eski Başkan Topbaş bu yetkiyi isterken, meclis üyelerine İBB’nin çok kredibl olduğunu söylemiş.
Diğer soru iptallerin kamuya faturası. Eğer mücbir sebep yoksa, sözleşmenin fesih hallerinde yüzde 10 tutarında cayma bedelinin ödeneceği belirtiliyor. Bu durumda örneğin 2 milyar 414 milyon 401 bin TL sözleşme bedelli Kirazlı-Halkalı metro hattı için, Makyol-Astur-İçtaş-Kalyon’a 240 milyon TL ödenmesi mi gerekiyor?
Konuştuğum bir uzman, eğer bu ihaleler yeniden projelendirilip tekrar edilecekse, İBB’nin, firmalarla tekrar pazarlık masasına oturacağını ve yeni ihalelere göre bu tazminat tutarlarının şekillenebileceğini söyledi.

3. havalimanı hattı!

Bu arada iptal edilmeyen bir hat var:
3. Havalimanı-Gayrettepe metro hattı.
Bu ihale 13 ay önce bizzat Ulaştırma Bakanlığı tarafından Şenbay-Kolin ortaklığına “verildi”. İptal edilmeyen bu hat; 29 Ekim 2019’da tamamlanarak açılması, ama daha önce bir iki uçak indirmek üzere Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın doğum günü 26 Şubat 2019’da ön açılışı yapılması düşünülen 3. havalimanı için yaşamsal önem taşıyor.
Bayburt Grup bünyesindeki Şenbay ile Kolin’e 1 milyar Avro’ya “verilen” bu ihalenin akıbeti için henüz bir açıklama yapılmadı. 33 kilometrelik hattın
3. havalimanına yetişip yetişmeyeceği konusunda herhalde yetkililer kamuyu aydınlatacaktır.

Çiğdem Toker: Cumhuriyet