Erdoğan'a 'Darbe' gibi yetkiler!

AKP’nin Anayasa taslağında ‘başkan’a darbe gibi yetkiler verilmesi söz konusu. Bunlar arasında parlamentoyu fesih yetkisi öne çıkıyor, AKP’nin yazım komisyonu bu madde üzerinde çalışıyor.

Recep Tayyip Erdoğan’a, tüm kurumların üstünde ‘tek irade’ olmasını sağlayacak başkanlık sisteminin tartışmalı maddeleri arasında Meclis’in ‘darbe’ anlamına gelebilecek şekilde feshine olanak sağlayan hüküm öne çıkıyor. AKP’nin taslağı yazan komisyonunda da bu madde ile ilgili tartışmaların sürdüğü bildirildi.

AKP, 2013 yılında TBMM’de kurulan Uzlaşma Komisyonu’na sunduğu ancak başkanlık ile ilgili hükümleri diğer partiler tarafından tartışma konusu bile edilmeyen Anayasa Değişikliği Taslağı üzerinden yeni sisteme ilişkin çalışmalarını sürdürüyor. Büyük ölçüde şekillendiği öğrenilen ve parlamenter sistemi göstermelik hale getiren yapıyla başkana Meclis’i fesih yetkisi tanıyan hükmün eklenip eklenmeyeceği kesinleşmedi. “Meclis’le başkanın karşılıklı feshi”, “Tek taraflı fesih” seçeneklerinin dışında bu hükümden vazgeçilmesinin de masada durduğu öğrenildi.

BirGün'den Nurcan Gökdemir'in haberine göre; Erdoğan’ı hayaline ulaştırmayı hedefleyen çalışma ana hatları ile şöyle:

100 bin seçmen önerebilir

» Başkan, kırk yaşını doldurmuş, yükseköğrenim yapmış ve milletvekili seçilme yeterliliğine sahip vatandaşlar arasından, halk tarafından seçilir.

» Başkanın görev süresi beş yıldır. Bir kimse en fazla iki defa başkan seçilebilir.

» Başkanlığa son genel seçimde en az yüzde beş oranında oy almış olan siyasi partiler ile en az 100 bin seçmen aday gösterebilir.

» Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday Başkan seçilmiş olur. İlk oylamada bu çoğunluk sağlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış iki aday katılır ve geçerli oyların çoğunluğunu alan aday başkan seçilmiş olur.

Yürütme yetkisi Başkanın

» Başkan Devletin başıdır. Yürütme yetkisi başkana aittir.

» Başkanın yetkileri arasında kanunları onaylamak; bakanları atamak ve görevlerine son vermek; Türk Silahlı Kuvvetlerinin Başkomutanlığını temsil etmek, kullanılmasına karar vermek; üst düzey kamu yöneticilerini atamak ve görevlerine son vermek; sıkıyönetim veya olağanüstü hal ilân edilmesini Meclis’ten talep etmek.

Başkanlık kararnamesi

» Başkan, genel siyasetin yürütülmesinde ihtiyaç duyduğu konularda başkanlık kararnamesi çıkarabilir.

» Başkan, kanunların uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, yönetmelikler çıkarabilir.

Başkanın cezai sorumluluğu

» Başkan hakkında, bir suç işlediği iddiasıyla TBMM üye tamsayısının en az üçte ikisinin vereceği önerge ile soruşturma açılması istenebilir. Meclis, bu istemi en geç bir ay içinde görüşür ve gizli oyla karara bağlar.

» Yüce Divan’a sevk kararı ancak üye tamsayısının dörtte üç çoğunluğunun gizli oyuyla alınır. Yüce Divan tarafından seçilme yeterliliğine engel bir suçtan mahkûm edilen başkanın görevi sona erer.

Başkan Yardımcısı da sorumsuz

» Başkan seçilenin oy pusulasında başkan yardımcısı adayı olarak yer alan kişi başkanın seçildiği anda başkan yardımcılığına seçilmiş olur. Başkan yardımcılığına aday gösterilmek için milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olmak şarttır.

» Başkan Yardımcısı milletvekilleri ile aynı hukukî statüye tâbi olur ve sorumsuzluk ve dokunulmazlığa ilişkin hükümlerden yararlanır.

Bakanlar başkana karşı sorumlu

» Bakanlar, başkan tarafından atanır ve görevden alınır. Bakanların milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olması gerekir. TBMM üyeleri bu statüleri sona erse bile bakan olarak atanamazlar.

» Her bakan, başkana karşı sorumludur.

» Bakanlar, milletvekilleri ile aynı hukukî statüye tâbi olurlar ve sorumsuzluk ve dokunulmazlığa ilişkin hükümlerden yararlanırlar.

Tek başına seçim kararı

» Türkiye Büyük Millet Meclisi veya başkan tek başına her iki organın seçimlerinin birlikte yenilenmesine karar verebilir. Başkanın ikinci döneminde Meclis tarafından seçimlerin yenilenmesine karar verilmesi halinde başkan bir defa daha aday olabilir. Seçimlerinin birlikte yenilenmesine karar verilen Meclis’in ve başkanın yetkileri, bu organların seçilmesine kadar sürer.