Ortadoğu iktidarları Trump’ın kuklası mı?

Şükran Soner; Size göre bu savaşın suçluluğunda başrolde olabilecek aktörlerin tümü için geçerli olmak üzere “Ayranı yok içmeye, atla veya tahtırevanla gider sıçmaya” özdeyişi en çok hangisine yakışıyor dersiniz?

İktidara yeniden geldiği günlerden bugünlere, ülkesine dönük iç siyasetinde çelişkilere bağlı iç çatışmacılıktan doğan zikzakların ürünü, iktidar ortaklığını paylaştığı odaklar da içinde, toplumsal patlamalı eylemlerden kurtulamayan Trump’ın, İsrail-İran savaşının yönlendiricisi, başaktörü rolünü oynayabilmesi çok çarpıcı, bir o kadar da sorgulanması gereken bir gelişme değil mi?

İsrail-İran çatışması adı altında yaşanan sıcak gelişmelerde, geçen haftanın son günlerinden bugüne yaşanan gelgitlerde, içerik olarak çarpıcı değişikliklerin söz konusu olamadığının altı çizilebilir. Dünün eklemlenen yeni haberlerine göre, Amerika’nın uzak sularda nöbette savaş filolarından taze gücü ki Ortadoğu’ya çekmesi, İsrail’den yana desteğine ağırlık verdiğinin son kanıtıydı.

KGB kültüründen gelmiş, deneyimleri, soğukkanlı çıkışlarıyla bilinen Putin’in ise dün İran’dan yana açık destek içerikli, iki taraf adına arabuluculuk görevi yapma önerisi, sonuç alabilme beklentisinin ötesinde, İran yanında duruş işareti vermek amaçlı bir içerik taşıyordu. 

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ise iki kez Trump’ı doğrudan arayarak İsrail’in İran’a saldırılarını eleştirmek içerikli açıklamalarının, sonuç alınabilecek içerik taşıyamadığını gözler önüne sermenin ötesinde bir işlevi olamadı.

***

Çatışmaların 4. günü gelişmeleri, karşılıklı çatışmaların sürüdürüldüğü içeriklerin ötesinde, İran saldırılarında, İsrail’in savunma duvarlarından delinme bilgilerinin artması ile Amerika’dan İsrail’e gelen doğrudan desteğin artırılışı arasındaki ilişkiyi de gösteriyordu. İran’da evlerinde vurulmuş önemli komutanların yanında çocukların da öldüğü bilgilerine, dün de İsrail’den gelen tersine suçlamalar eklemlenmiş oldu.

Dün ayrıntılar üzerinden gelen yeni bilgilendirmelerle, İran’ın yeraltındaki derin nükleer odaklarına ulaşılmasının zor olacağı bilgileri ile özellikle AB ülkelerinden gelen İsrail’e ağırlık verilmiş desteğin kimilerine dönük siyaset değişikliklerin haberleri de dikkatleri çekti. İsrail’in yanında bugüne kadar AB ülkelerinden gelmiş koşulsuz desteğin dün yara aldığı bir olay yaşandı.

Fransa’dan gelen İsrail’in ticari fuarına ambargo ile önemli bir yara almış oldu. İsrail’in Gazze katliamları saldırılarından vazgeçmemesi ile bağlantılı olarak, İsrail’in teknik gücünün büyük reklam satışının yapılabileceği fuar stantlarına, açılışa hazırlanmışken gelen sürpriz yasak, görüntülü dünyaya yansıtıldı. İsrail’in silahlandırılması gücü üzerinden tartışmaların da gündeme taşınmasını getirdi.

***

Sıcak çatışmalar, gündem üzerinden yeniden alevlenen Ortadoğu çelişkileri, dramlarının her boyutu üzerinden, geçmişte yaşananlar ile günümüzde birkaç gündür yaşananların benzerlikleri, çelişkileri de içlerinde, olasılıklar üzerinden ise uzmanlıklara dayalı olarak yapıldığının altı da çizilen bilgilendirmelerde, hâlâ her kafadan bir başka ses çıkıyor. Bilim adına da gerçeğinde utanmamamız gereken, çıkarlar ağırlıklı kafaları karıştıran çelişkili veriler, sonuçların uçuştuğu bir süreci, bir kez daha yaşamaktan kurtulamıyoruz.

Size göre bu savaşın suçluluğunda başrolde olabilecek aktörlerin tümü için geçerli olmak üzere “Ayranı yok içmeye, atla veya tahtırevanla gider sıçmaya” özdeyişi en çok hangisine yakışıyor dersiniz?