17 Ağustos depreminin üzerinden 20 yıl geçti

17 Ağustos 1999'ta meydana gelen ve 17 bin 480 kişinin hayatını kaybettiği Marmara Depremi'nin üzerinden 20 yıl geçti.

Merkez üssü Kocaeli’nin Gölcük ilçesi olması nedeniyle ’Gölcük Depremi’ olarak da anılan 17 Ağustos 1999 tarihindeki deprem, sabaha karşı saat 03.02’de meydana geldi. Richter ölçeğine göre 7.4 büyüklüğündeki deprem, Kocaeli’nin yanı sıra Sakarya, Bolu, Düzce, Yalova, İstanbul, Bursa, Eskişehir illerini de etkiledi.

Bu büyük felakette resmi kayıtlara göre yaklaşık 6 bini merkez üssü Gölcük ilçesinde olmak üzere Kocaeli’nde 9 bin 477, Sakarya’da 3 bin 891, Yalova’da 2 bin 504, İstanbul’da 981, Bolu’da 270, Bursa’da 268, Eskişehir’de 86 ve Zonguldak il sınırı içinde de 3 kişi olmak üzere toplam 17 bin 480 kişi hayatını kaybetti.

16 milyon kişi etkilendi

Resmi tespitlere göre depremin ilk dalgasında 133 bin 683 bina çöktü, 23 bin 781 kişi yaralandı, 505 kişi sakat kaldı. Depremde 285 bin 211 konut, 42 bin 902 işyeri hasar görürken, yaklaşık 500 binin üzerinde vatandaş da evsiz kaldı. Bölgede yaşayan yaklaşık 16 milyon kişi de depremden direkt veya dolaylı etkilendi.

Bu nedenle Türkiye'nin yakın tarihini derinden etkileyen en önemli olaylardan biridir. Deprem gerek büyüklük, gerek etkilediği alanın genişliği, gerekse sebep olduğu maddî kayıplar açısından son yüzyılın en büyük depremlerinden biridir. Depremin Türkiye'nin önemli bir sanayi bölgesi olan Marmara Bölgesi'nde meydana gelmiş ve çok geniş bir coğrafyayı etkilemiş olması, ülkede büyük sıkıntılara neden olmuştur.

Kaçak yapılar, standartlara uygun olmayan binalar, can kaybına neden oldu 

Depremin ilk şoku atlatıldıktan sonra bir kısmı o günkü imkanlarla devlet ve özel kuruluşlarca yaptırılan prefabriklere yerleştirildi. Büyük bir bölümü de ilk kışı ince çadırlarda soğuktan titreyerek geçirdi. Bu arada o dönemde katalitik olarak adlandırılan LPG’li sobalardan veya elektrikli ısıtıcılardan sık sık meydana gelen çadır ve prefabrik yangınlarında da birçok insan hayatını kaybetti.

Depremin bu kadar çok can kaybına yol açmasının sebebi olarak kaçak yapılar, standartlara uygun olmayan binalar, uygun olmayan gevşek zemindeki yapılaşmalar ve daha ucuza mal etmek için malzemeden çalan müteahhitler gösterilmektedir. Depremden sonra zorunlu deprem sigortası gibi bir takım düzenlemeler getirilmiştir.

Dava süreçleri

Depremden sonra yapım hatalarından çöken binaların müteahhitlerine yaklaşık 2100 dava açılmıştır. Bu davalardan 1800'ü hukuki boşluklardan dolayı cezasız sonuçlanmıştır. Geriye kalan 300 davanın 110 kadarında ceza verilmiş, birçoğu ertelenmiştir. Bunun dışında kalan davalar ise 16 Şubat 2007 tarihinde zaman aşımına uğramış ve düşmüştür.

17 Ağustos depremi tüm dünyada büyük yankı uyandırmış, birçok ülkeden ve uluslararası kuruluşlardan gerek acil yardım ekibi, gerek araç, gereç ile tıbbî ve insanî yardım malzemeleri gönderilmiştir. Depremin ardından dönemin Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Bill Clinton, eşi ve kızı ile birlikte İzmit'e gelerek Doğukışla'da bulunan çadır kenti ziyaret etmiştir.

Toplamda 52 ülke yardım etmiştir. Almanya, Amerika Birleşik Devletleri, Azerbaycan, Bangladeş, Belçika, Birleşik Arap Emirlikleri, Birleşik Krallık, Cezayir, Fas, Finlandiya, Fransa, Gürcistan, Irak, İsrail, İsveç, İtalya, Japonya, Kıbrıs Rum Kesimi, KKTC, Macaristan, Malezya, Mısır, Pakistan, Rusya, Suudi Arabistan, Ürdün, Yunanistan, yardım eden ülkelerin yalnızca yarısıdır.