301 madencinin hayatını kaybettiği Soma Katliamı'nın 11. yılı

Tarih: 12.05.2025 - 23:59

Kategori: Yurt

Manisa'nın Soma ilçesinde 301 madencinin yangın ve su basması sonucu hayatını kaybettiği facianın üzerinden 11 yıl geçti.

Manisa’nın Soma ilçesinde, 13 Mayıs 2014'te Soma Holding’e bağlı Soma Kömür İşletmeleri Anonim Şirketi’ne ait maden ocağında yaşanan faciada 301 işçi yaşamını yitirdi, 162 işçi de yaralandı. Soma faciası Türkiye tarihinin en fazla can kaybı yaşanan maden faciası oldu.

Soma Holding şirketlerinden Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. tarafından işletilen maden ocağında, patlamaya elektrikli ekipmanların sebep olduğundan şüphelenildi. Yangın, vardiya değişimi sırasında meydana geldi ve 787 işçi patlama sırasında yer altında kaldı.

Kurtarma çalışmaları sırasında da yürek burkan görüntüler vardı. Madenden sağ kurtarılan işçilerden Murat Yalçın’ın sözleri tüm Türkiye’yi gözyaşına boğdu. Ambulanstaki sedyeye alınan Yalçın, sağlık görevlilerine, “Çizmelerimi çıkarayım mı, sedye kirlenmesin” diye sordu. “Hayır çıkarmayın, bir şey olmaz” sözleri üzerine sedyeye uzandı.

Dönemin Başbakan’ı olan Recep Tayyip Erdoğan, maden faciasının yaşandığı bölgede basın açıklamasının ardından bir grup vatandaş tarafından protesto edildi. Vatandaşlar, “Hükümet istifa” şeklinde slogan attı.

Protestoların ardından konvoy hareket ederken Başbakanlık Müşaviri Yusuf Yerkel’in protestoculardan birini özel harekat polisleri yere yatırmışken tekmelemesi ise unutulmayan anlardan biri olarak hafızalara kazındı.

Facianın gerçekleşmesinden sonra Türkiye'de üç günlük ulusal yas ilan edildi.

Kim ne söyledi?

Erdoğan: Fıtratında var

Erdoğan 14 Mayıs 2014’te yaptığı ilk açıklamada, 150 yıllık bir zaman dilimi içerisinde daha çok ölümün olduğu iş cinayetlerini saydı, “Bunlar olağan şeyler. Bunun fıtratında bu var, hiç kaza olmayacak diye bir şey yok” dedi.

Gürkan: İhmalimiz yok

Soma Holding Yönetim Kurulu Başkanı Gürkan ve şirket yöneticileri Soma’daki iş cinayetiyle ilgili basın açıklamasında, “olayda hiçbir ihmallerinin olmadığını” iddia etti.

Yıldız: Burayı kapatırız

Dönermin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, 16 Mayıs’ta yaptığı açıklamada “İçeride en fazla 18 işçi var. 284 kayıp var. Toplamda 299-300-302 işçi kardeşimizi kaybetmiş olarak burayı kapatırız” dedi.

İlahiyat Dekanı: İlahi kader

Manisa Celal Bayar Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dekanı Soma’daki iş cinayetinde hayatını kaybedenler için yapılan anmada “İlahi kader” dedi, ailelere “teslimiyet” çağrısı yaptı.

Yargı süreci

Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD), Enerji ve Çalışma Bakanları ile Soma Holding A.Ş. sahibi ve yöneticilerinin, “kasten öldürmenin ihmali davranışla işlenmesi” ve “olası kast ile insan öldürmeden” suç duyurusu yaptı, tutuklanmalarını istedi.

İş cinayetiyle ilgili Akhisar Cumhuriyet Başsavcılığı’nca yürütülen soruşturmada İşletme Müdürü Akın Çelik, maden mühendisleri Yalçın Erdoğan ile Ertan Ersoy ve vardiya amirleri Yasin Kurnaz, İsmail Adalı ile Hilmi Kazık olmak üzere beş kişi tutuklandı, 15 kişi denetimli serbestlikle bırakıldı.

Denetimli serbestlik ile bırakılan gözaltılardan Soma Kömür İşletmeleri A.Ş.’nin Yönetim Kurulu Başkan Vekili Can Gürkan ile Genel Müdür Ramazan Doğru tutuklandı.

Akhisar Cumhuriyet Başsavcılığı, Soma Holding sahibi Alp Gürkan, Yönetim Kurulu Başkanvekili Can Gürkan ve Soma İşletmeleri Genel Müdürü Ramazan Doğru’nun mal varlıklarına tedbir koyma talebini reddetti. Madeni denetleyip olumlu rapor vermiş olan iki iş müfettişi hakkında da idari soruşturma başlatıldı.

İş cinayetinde ölen Mustafa Kocabaş’ın ailesi tarafından Soma Kömürleri A.Ş. aleyhinde açılan tazminat davasının ardından, Soma 1. Asliye Hukuk Mahkemesi aldığı ara kararla şirketin taşınır ve taşınmaz mal varlıkları ile Türkiye Kömür İşletmeleri Kurumu’ndan (TKİ) hak ediş alacaklarına ihtiyati haciz konulmasına karar verdi.

Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi 2 Mart 2015'te iddianameyi kabul etti.

230 sayfalık İddianamede tutuklu Soma A.Ş. sahibi Can Gürkan, vardiya amirleri Yasin Kurnaz, Hilmi Kazık, İsmail Adalı, Genel Müdür Ramazan Doğru, teknik nezaretçi Ertan Ersoy, İşletme Müdürü Akın Çelik ve maden teknisyeni Mehmet Ali Günay Çelik’in Türk Ceza Kanunu (TCK) 81’inci maddesinde yer alan “olası kasıtla insan öldürme ve yaralama” suçunu işledikleri belirtildi.

43 tutuksuz sanığın ise TCK 85/2’den yani “bilinçli taksirle insan öldürmek”ten suçlandı.

Yasin Kurnaz, Hilmi Kazık ve Mehmet Ali Günay Çelik de dahil olmak üzere sekiz şüphelinin 301 kez 20 ile 25 yıl, 162 kez de 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezalandırılmaları, geri kalan 43 tutuksuz şüphelinin ise 2 ile 15 yıl arası hapisle cezalandırılması talep edildi. Ancak bu kişilerden, 25’inin cezalarının, kusur durumundan dolayı 3’te 1 oranında artırılması talep edildi.

Akhisar Cumhuriyet Başsavcılığı'nın başlattığı soruşturma kapsamında 8 kişi tutuklanarak cezaevine gönderildi. Alp Gürkan'ın da aralarında bulunduğu 37 kişi ise tutuksuz yargılanmak üzere serbest bırakıldı.

Maden katliamında yakınlarını kaybeden 11 kişi, Anayasa Mahkemesi'ne (AYM) başvurarak yakınlarının ölümüyle sonuçlanan olay hakkında yürütülen ceza soruşturmasının etkisizliğini ifade ederek, TKİ’nin ve MİGEM’in de kusurlarının bulunduğunu buna rağmen şüphelilerin ifadesi alınmadan kovuşturmasızlık kararı verildiğini belirtti. Başvurucular, Anayasa’nın 17'nci maddesinde güvence altına alınan yaşam hakkının ihlal edildiğini ifade etti. Ancak AYM, iç hukuk yollarının tüketilmediği gerekçesiyle başvuruyu reddetti.

Soma'daki maden faciası: 28 kamu görevlisi için dava açıldı

Manisa'nın Soma ilçesinde 13 Mayıs 2014'te 301 işçinin hayatını kaybettiği maden kazasıyla ilgili Soma 2. Asliye Ceza Mahkemesi tarafından 28 kamu çalışanı hakkında kamu davası açıldığı bildirildi. 3 yıldan fazla süren dava sürecinde kamu görevlileri hakkında soruşturma izni verilmemişti.

Soma Cumhuriyet Başsavcılığınca yazılı bir açıklama yapılarak, 10 yıl önce Soma Eynez Maden Ocağı'nda 301 işçinin hayatını kaybettiği maden faciasıyla ilgili yürütülen soruşturma neticesinde ihmali bulunan 28 kamu görevlisi hakkında kamu davası açıldığını duyurdu.

YENİDEN YARGILAMADA CEZALAR DEĞİŞTİ

Yargıtay 12'nci Ceza Dairesi, 'Olası kastla insan öldürme' suçundan ceza alan Can Gürkan ile Yönetim Kurulu Üyesi Haluk Evinç'in de aralarında olduğu 4 kişinin 'Bilinçli taksirle ölüme ve yaralamaya neden olma' suçundan cezalandırılmalarını istedi. Bunun üzerine sanıklar, Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nde yeniden hakim karşısına çıktı. Mahkeme heyeti, 'Bilinçli taksirle çok sayıda kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma' suçundan Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan'a 20 yıl, mühendisler Efkan Kurt ile Adem Osmanoğlu'na 12 yıl 6’şar ay, hapis cezası verdi. Yönetim Kurulu Üyesi Haluk Evinç beraat etti. Daha önceki kararda Can Gürkan'ın 15 yıl olan hapis cezası 20 yıla çıkarken, 8 yıl 4 ay hapis cezası alan Haluk Evinç beraat etmiş oldu. Daha önce beraat eden Efkan Kurt ile Adem Osmanoğlu ise yeni kararla 12 yıl 6'şar ay hapis cezasına çarptırıldı.

KAMU GÖREVLİSİ SANIKLARDAN 18'İNE HAPİS CEZASI

Faciaya ilişkin Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturma sonunda ihmali bulunan 28 kamu görevlisi hakkında da 25 Aralık 2023'te 'Görevi kötüye kullanma' suçundan iddianame düzenlenerek dava açıldı. Soma 2'nci Asliye Ceza Mahkemesi'nde görülen davanın bugün 5'inci duruşması yapıldı. Duruşmaya; CHP Manisa Milletvekili Ahmet Vehbi Bakırlıoğlu, madenci aileleri, sanık avukatları ve madenci yakınlarının avukatları katıldı. Sanıklar ise duruşmaya Ses ve Görüntü Bilişim Sistemi (SEGBİS) ile bağlandı. Madenci aileleri ve avukatları bir önceki duruşmada sunulan mütalaaya karşı beyanlarda bulundu. Mütalaayı kabul etmeyen ailelerin avukatları, cezalandırılmanın 'Görevi kötüye kullanma' suçundan değil 'Taksirle öldürme ve yaralama'dan uygulanması gerektiğini söyledi. Sanıkların duruşmaya katılmamasını eleştiren ailelerin avukatları, 'Görevsizlik kararı' talebini yineledi. Verilen aranın ardından savunmalarını yapan sanık avukatları, müvekkillerinin beraatini, değil ise zaman aşımı şartlarının oluştuğunu belirtip, davanın düşme kararı verilmesini talep etti. Savunmaların ardından hakim, sanıklardan 10'unun beraatine, diğer 18 sanığın ise 5 ay ile 6 ay 7 gün arasında değişen hapis cezaları verilmesine hükmetti.

'ÇOK CÜZİ CEZALAR VERİLDİ'

Duruşma sonrası madenci aileleri ve avukatları açıklama yaptı. Ankara Barosu avukatlarından Murat Kemal Gündüz, "Mahkeme mütalaaya uygun olarak toplam 28 sanıktan 10'u hakkında beraat kararı verdi. 18 sanık hakkında ise 5 ay ile 6 ay 7 gün arasında değişen mahkumiyet kararı verdi. Soma Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nde yargılanan şirket sahiplerinin ilk başta kararları Yargıtay 12'nci Ceza Dairesi'nce olumlu olarak bozulmuştur. Şöyle ki bu sanıkların olası kast hükümlerine göre birden fazla insanı öldürmekten ayrı ayrı cezalandırılması gerektiğine dair karar vermişti. Her ne olduysa dışarıdan müdahaleyle Yargıtay 12'nci Ceza Dairesi'nin heyeti değiştirildi ve yeni oluşturulan heyetle yeniden karar ele alınarak sanıkların 'Olası kasttan' değil, 'Bilinçli taksirle öldürme'den yargılanması gerektiğine dair bozma kararı verildi. Yargıtay'ın bozma kararında o eleştirdiğimiz kararda dahi şu tespit vardı: 'Maden İşleri Genel Müdürlüğü (MİGEM), Çalışma Bakanlığı, Türkiye Kömür İşletmeleri (TKİ) Genel Müdürlüğü'ne bağlı bu sanıklar ocaktaki vahim eksikliklerle ilgili uyarmamışlar, zabıt tutmamışlar. Bu nedenle sivil sanıklar yönünden olası kast hükümleri uygulanamaz. Eğer zabıt tutsalardı, uyarsalardı, kamu görevlisi bu sanıkları olası kasttan yargılatacaktık' dediler. Böyle bir bozma kararı verdiler. Şimdi döndük, buraya geldik. Sanıklar hakkında görevi kötüye kullanmaktan dava açıldı. İtirazlarımıza karşın bugüne kadar görevsizlik kararı verilmedi ve bugün de görevi kötüye kullanma suçundan çok uyduruk, çok cüzi cezalar verildi. Yargı, resmen Soma katliamı ile ilgili 'Ne şiş yansın ne kebap' dedi. Sivil sanıkları kamusal sanıkları da kurtardı. Verilen karar çok ağırdır. Bu karar hiçbir şekilde adaleti sağlamayan bir karardır. Az önce içeride 'Adalet enkazın altında kaldı' dediler. Doğrudur" diye konuştu.

'AYNI ACIYI BİZE TEKRAR YAŞATTILAR'

Maden şehidi Uğur Çolak'ın annesi Gülsüm Çolak da "Aynı acıyı bize tekrar tekrar yaşattılar. Resmen bir film seyrettik. Yargı bundan sonra kendine ağlasın" diyerek, tepkisini dile getirdi. Maden şehidi Erdoğan Köse'nin eşi Gülfidan Köse ise "Akhisar'daki Soma davasında bir adalet görmedik. Tiyatro oynandı. Buradaki süreçler de aynı oldu. İstediğimiz adaleti bulamadık. Ama bu adaletin de sonuna kadar arkasındayız, takipçisi olacağız" diye konuştu.

Kaynak : istanbulgercegi.com