ABD’den Çin’e 'S-400' aldığı gerekçesiyle yaptırım kararı: 'Yaptırım, S-400 almak isteyen başka ülkelere mesaj niteliğinde'

ABD, Rusya’ya yaptırımlar kapsamında Rus ordusuna ve Rusya’dan S-400 aldığı için Çin ordusuna yaptırım uygularken, ABD’li yetkililer bu yaptırımların aynı zamanda başka ülkelere mesaj niteliğinde olduğunu belirtti.

Amerika Birleşik Devletleri (ABD), Rusya'ya yaptığı yaptırımları artırarak, Rus ordusu ve istihbarat birimiyle ilişkisi bulunan 33 kişi ve kurumu kara listeye alırken, Rusya'dan savaş jetleri ve S-400 hava savunma sistemi satın alan Çin’e de yaptırım uygulama kararı aldı.

ABD Dışişleri Bakanlığı’ndan yapılan açıklamaya göre, Rusya ordusu ve istihbarat birimiyle bağlantısı bulunan 33 kişi ve kurumu 2017 yılında çıkarılan ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası (CAATSA) altındaki yasaklıların bulunduğu listeye aldı. Dışişleri Bakanlığı, Rusya bağlamında CAATSA’nın Rusya’nın "Ukrayna’daki saldırganlığı, Kırım’ı ilhak etmesi, siber müdahaleler ve saldırıları, ABD'nin 2016'daki başkanlık seçimine müdahil olması ve diğer kötü niyetli faaliyetleri” nedeniyle geçerlik kazandığını belirtti. Listeye yeni alınanlarla birlikte toplamda 72 kişi veya kurumun bulunduğu bu yasaklılar listesinde yer alan isimlerle ticaret yapmak, ticareti yapanlara yaptırım uygulanmasına neden olabiliyor.

ABD'nin Çin’e uyguladığı yaptırım da bu kapsamda yer alıyor. Çin ordusunun mühimmat ve eşyalarından sorumlu birimi ve bu birimin başındaki Li Şangfu, Rus silah üreticisi Rosoboronexport ile “kayda değer işlem” yaptıkları gerekçesiyle ABD'nin yaptırımına maruz kalacak. ABD Dışişleri Bakanlığı, Çin ordusunun Rosoboronexport'tan 2017'de 10 adet SU-35 savaş uçağı ve 2018'de S-400 hava savunma sistemi aldığı gerekçesiyle Li’yi ve başında bulunduğu askeri birimi ABD'de ihracat lisansına başvurmaktan ve ABD finansal sistemini kullanmaktan men etme kararı aldığını açıkladı. ABD ayrıca Li'yi ve birimini, ABD Hazine Bakanlığı’nın Amerikan vatandaşlarının ticaret yapması yasak insanlar listesine aldığını aktardı.

Uluslararası Reuters haber ajansı, isminin gizli kalması koşuluyla gazetecilere konuşan bir ABD hükümet yetkilisinin, Çin'e uygulanan yaptırımların hedefinin Çin değil, Rusya olduğunu belirtti. Reuters, bu yetkilinin, "Bu yaptırımların nihai hedefi Rusya. Bu bağlamdaki CAATSA yaptırımları, belirli bir ülkenin savunma kabiliyetini zayıflatma amacı gütmüyor. Tam tersine kötü niyetli faaliyetler yürüten Rusya'ya verilen bir cevaptır” dediğini aktardı.

ABD'den Türkiye'ye S-400 mesajı

Reuters ve AFP haber ajansları isimlerinin gizli kalmasıyla konuşan ABD hükümet yetkililerinin, Çin ordusuna karşı alınan yaptırım kararının S-400 hava savunma sistemlerini almak isteyen başka ülkelere bir mesaj niteliğinde algılanmasını istediklerini söylediklerini belirtti. Yetkililer, Rusya'dan savaş uçakları, füze ve savunma sistemleri almak isteyen başka ülkelere de benzer yaptırımlar yapmayı düşünebileceklerini söyledi.

Türkiye, Rusya'dan S-400 hava savunma sistemleri almak istediği için bir süredir ABD ile sorun yaşıyor. ABD'li yetkililer Türkiye'nin Rusya'dan S-400 almasının ABD'nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası’nı (CAATSA) ihlal edebileceğine dikkat çekerken, Reuters ABD’li başka bir hükümet yetkilisinin "Umuyoruz ki bu adım (Çin’e yapılan yaptırımlar) ciddiyetimiz konusunda bir sinyal verir ve diğerlerinin Rus savunma ve istihbarat sektörleriyle taahütleri konusunda iki kere düşünmelerini teşvik eder” dediğini aktardı.

Türkiye, özellikle Suriye ile olan sınırını savunmak için hava savunma sistemlerine ihtiyacı olduğunu, bunu NATO müttefiklerinden almak istediğini, ancak onların Türkiye'ye bu sistemleri satmaması nedeniyle Türkiye'nin Rusya’ya yöneldiğini belirtiyor. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, konuyla ilgili Ağustos sonunda yaptığı açıklamada Türkiye'nin S-400'lere ihtiyacı olduğunu, bu sistemlerin alınması için anlaşmasının tamamlandığını ve “en kısa zamanda” da Türkiye'nin S-400 hava savunma sistemlerini alacağını belirtmişti.

ABD ise Türkiye’nin S-400 sistemlerini kullanmaya başlamasının NATO sistemi içerisinde yer alan bazı ABD yapımı silahların güvenliği konusunda risk teşkil ettiğini belirterek bu karara karşı çıkıyor. ABD yapımı silahlar arasında F-35 savaş uçakları da yer alıyor. ABD, S-400 füzelerinin F-35 uçaklarının teknik özelliklerine erişme riskinden dolayı Türkiye'nin ABD'den almak için anlaştığı 100'den fazla F-35'in Türkiye'ye teslimatını geçici olarak durdurma kararı almıştı.