Astana mutabakatı ve maddeleri nedir?

Türkiye, Rusya ve İran tarafından başlatılan ve Kazakistan'ın başkenti Astana'da devam eden Suriye görüşmelerinde üç ülkenin üzerinde uzlaşma sağladığı ilkeler ortak bir bildiriyle duyuruldu.

Suriye'nin İdlib bölgesi çatışmasızlık bölgesi ilan edilirken 'El Kaide, IŞİD ve bağlantılı gruplar' ile mücadele edileceği bildirildi. Bildiride yer alan bu ifade ile hangi muhalif grupların işaret edildiği bilinmiyor.

Kazakistan'ın başkenti Astana'da görüşmelerinin altıncısından uzlama çıktı. Garantör ülkeler olarak Türkiye, Rusya ve İran ateşkes ortamının gözlenmesi ve sürdürülmesi ile Suriye'nin bağımsızlığının ve toprak bütünlüğünün korunması konularında ilkesel olarak uzlaşma sağladı.

Suriye'de devam eden savaşa çözüm bulmak için Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 2254 (2015) sayılı çözüm önerisini kabul eden üç ülke bu kapsamda 14 maddelik bir dizi karar aldı.

Suriye Konulu Uluslararası Astana Görüşmeleri Hakkında İran, Rusya ve Türkiye’den Yapılan Ortak Bildiri

14-15 Eylül 2017

İran İslam Cumhuriyeti, Rusya Federasyonu ve Türkiye Cumhuriyeti, Suriye Arap Cumhuriyeti’ndeki ateşkes ortamının gözlenmesi konusunda garantör ülkeler olarak;

Suriye Arap Cumhuriyeti’nin egemenliğinin, bağımsızlığının, birliğinin ve toprak bütünlüğünün korunması meselelerinde gösterdikleri bağlılığı bir kez daha ilan eder;

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’nin 2254 (2015) sayılı çözüm önerisi kapsamında;

Ateşkes ortamının güçlendirilmesi ve ikame ettirilmesi için alınacak bir dizi önlem neticesinde, Suriye sahasındaki şiddetin önemli boyutlarda azaltılmasının sağlanacağını duyurur:

Garantör ülkeler;

1- 4 Mayıs 2017’de ilan edilen ve Suriye Arap Cumhuriyeti üzerinde çatışmasızlık bölgeleri yaratılmasını öngören Memorandumun (bildirinin) uygulamada göstermiş olduğu gelişmeden dolayı duydukları memnuniyeti dile getirirler;

2- 4 Mayıs 2017 tarihli bildiri kapsamında, doğu Guta’nın, Humus vilayetinin kuzeyindeki belirli bazı bölgelerin, İdlib vilayeti ve komşu ( Lazikiye, Hama ve Halep)  vilayetlerin belirli bazı bölgelerinin ve güney Suriye’nin belirli bazı bölgelerinin ( Astana sürecinin bir garantörü olarak Rusya Federasyonu’nun önerileri baz alınarak, ateşkes ortamının garanti altına alınması, Suriye Arap Cumhuriyeti’nin toprak bütünlüğünün korunması ve terörizme karşı olan savaşın devam etmesi amaçlarıyla ) çatışmasızlık bölgeleri ilan edildiğini duyurur.

3- Çatışmasızlık bölgelerinin ve güvenlik bölgelerinin yaratılması uygulamasının ilk etapta süresi 6 ay olarak belirlenen ve Garantör ülkelerin fikir birliği sağlaması halinde otomatik olarak tekrar süresinin uzatılması opsiyonu olan geçici bir önlem olduğunu vurgular.

4- Yukarıda açıklanan çatışmasızlık bölgelerinin hiçbir koşul altında Suriye Arap Cumhuriyeti’nin egemenliğini, bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü zayıflatmak amacı olmadığını vurgular.

5- 3 Garantör tarafından sağlanacak çatışmasızlık kontrol güçlerinin görev dağılımı oranının, 8 Ekim 2017 tarihinde Ankara’da üzerinde mutabakat sağlanan haritalara ve Ortak Çalışma Grubu tarafından, İdlib ve komşu (Lazikiye, Hama ve Halep) vilayetlerin bazı bölgelerinde tesis edilecek çatışmasızlık bölgeleri içerisindeki “güvenlik bölgesine” geçici olarak konuşlandırılacak çatışmasızlık kontrol güçleri için hazırlanan “Görev Talimatları” çerçevesinde belirleneceğini ve bu güçlerin amacının, savaş halindeki taraflar (Suriye Arap Cumhuriyeti ve ateşkes ortamı anlaşmasına katılan ve katılacak olan silahlı muhalif gruplar) arasındaki çatışmaların engellenmesi olacağını ilan eder.

6- Ortak İran-Rus-Türk Koordinasyon Merkezi’nin amacının çatışmasızlık bölgelerinde konuşlu çatışmasızlık kontrol güçlerinin aktivitelerinin koordine edilmesi olduğunu ilan eder.

7- Teröre karşı savaşın ilerletileceğini ve yukarıda açıklanan çatışmasızlık bölgeleri uygulamasının başlatılması neticesinde, DAEŞ, Nusret Cephesi ile El-Kaide veya DAEŞ ile bağlantısı bulunan diğer kişi, grup ve yapıların ortadan kaldırılması ve bunlarla çatışmasızlık bölgelerinin içinde ve dışında savaşmak için gerekli bütün tedbirlerin alınması adına gösterilen azmin aynı şekilde devam edeceğini ilan eder.

8- Çatışma halinde bulunan tarafların, siyasi süreç ve devamlı ateşkes için daha iyi şartlar oluşturmak adına, aralarında kaçırılan/alıkonulan kişilerin salıverilmesi, cesetlerin teslim edilmesi ve kayıp kişilerin kimlik tespitinin yapılması da bulunan güven tesis etmek amaçlı adımlar atılmasına olan ihtiyacı vurgular.

9- Çatışmasızlık bölgelerinin ülkeye hızlı, güvenli ve kesintisiz olarak insani yardımların ulaştırılması noktasında kullanılmasına olan ihtiyacın altını çizer ve bu bağlamda 4 Mayıs 2017 tarihli bildirinin ilgili maddelerini hatırlatır.

10- Astana sürecinin gözlemcilerine ve uluslararası toplumdaki diğer ilgili taraflara, Suriyelilere ek yardım göndererek, mayın temizleme çalışmaları başlatarak, tarihi mirası koruyarak, sosyal ve ekonomik tesislerinde de içinde bulunduğu temel altyapı sistemlerini onararak, çatışmasızlık sürecini ve Suriye’nin istikrarını desteklemesi çağrısını yapar.

11- Çatışma halindeki taraflara, Suriye muhalefetinin temsilcilerine ve sivil topluma, yeni ortaya çıkan bu daha elverişli şartları kullanarak, Suriyeli tarafların kendi içlerindeki diyaloğa hız kazandırmak ve BM liderliğinde Cenova’da yürütülen siyasi süreci ve diğer girişimleri ilerletme çağrısını yapar.

12- 4 Mayıs 2017 bildirisinin ilgili maddelerinin ve Astana süreci çerçevesinde daha önce alınan kararların uygulanması konusunda gösterdikleri çabaların devamını garanti eder.

13- Kazakistan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Sayın Nursultan Nazarbayev ve Kazak yetkililere Astana’da 6. Yüksek seviyeli Suriye Konulu Uluslararası Toplantıya ev sahipliği yapmalarından dolayı duydukları şükranı bildirirler.

14- Astana görüşmelerinin bir sonraki turunun 2017 yılının Ekim ayının sonunda yapılmasına karar verir.