Bakanlık Saraçoğlu Mahallesi davasının reddini istedi: 'Mimarının Paul Bonatz olduğuna dair belge yok'

Saraçoğlu Mahallesi mimarı Paul Bonatz’ın varislerinin Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan ve Mimarlar Odası Ankara Şube avukatlarına verdiği yetki ile telif davası açılmıştı. Davada yargı süreci başladı.

Mimarlar Odası Ankara Şubesi’nin, Saraçoğlu Mahallesi’nde kentsel dönüşüm yapılmasına karşı açtığı ‘telif’ davasında Kültür Bakanlığı savunma verdi.

Kültür Bakanlığı Hukuk Hizmetleri Müdürlüğü’nün  Ankara 5.Fikri ve Sınai Haklar hukuk Mahkemesi'ne verdiği ek beyanda eser sahibinin mimar Paul Bonatz olduğuna dair herhangi bir belgeye rastlanmadığı dile getirildi.

Bakanlıkça verilen beyan şöyle:
"Almanca belgelerin, eskizlerin ve gazete haberlerin fotoğraflarından oluşan 50 sayfa ek incelenmiş olup davacı Brigette Dübers’in varisi olduğu Paul Bonatz'ın dava konusu mimari eser bakımından eser sahibi olduğunun kanıtlanmak istendiği anlaşılmaktadır. Telif Hakları Genel Müdürlüğü kayıtlarında yapılan incelemede, Namık Kemal Mahallesi (Saraçoğlu), Milli Müdafaa Caddesi, Kumrular Sokak, Necatibey Caddesi ve Yahya Galip Caddesinin çevrelediği bölgede inşa edilen mimari yapı ya da ona ilişkin mimari projenin hak sahipliğine ilişkin davacının beyanlarını destekleyen herhangi bir bilgi-belgeye rastlanmamıştır. Diğer yandan, 25/10/2021 tarihli beyan dilekçesinde, Paul Bonatz'ın mimari projeyi tek başına yapmak istemediği; bir Türk mimarın katılımıyla projenin işbirliğinin ürünü olmasını istediği; Bonatz’ın 'kurduğu ve dört genç mimardan oluşan büronun çalışmaları sonucunda 29 Ekim 1944 tarihinde projenin temeli”'nin atıldığı; bu sürecin 1945 yılında Ferdi Karaman isimli mühendisin işe katılmasıyla pekiştiği ifade edilmektedir. Bu durumda Paul Bonatz'ın iddia ettiği gibi eser sahibi olduğu mahkemece kabul görse bile, dava konusu eserler bakımından tek başına eser sahibi olmayabileceği açıkça ifade edilmiş fakat eseri birlikte bir araya getiren diğer eser sahiplerince dava açılmamıştır."

Bakanlık davanın ehliyetten reddedilmesini talep etti. 

Konuyla ilgili açıklama yapan Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan, yaptığı açıklamada, "Bir ülkenin Kültür Bakanlığı, Cumhuriyetin ilk toplu konut alanı olan ve her bir ağacı, binası ve alanı tescilli kültür varlığı olan mimarlık tarihinde Paul Bonatz’ın eseri olarak literatüre geçmiş kültür varlığı Saraçoğlu Mahallesi için, Bonatz’ın eser sahibi olduğuna dair belge yok, olsa da, tek başına yapmadı diğerleri de dava açmadı gibi akıl almaz yaklaşımla bir skandala imza atmıştır. Kültürler coğrafyası Anadolu’nun kültür varlıklarının böylesine ellerde korunacağını düşünemiyoruz. Saraçoğlu Mahallesi Cumhuriyet’in ilk toplu konut alanıdır. Mimarı Paul Bonatz’dır. Bugün rant odaklı bir şekilde, inşası süren uygulamalar ise müellifinin varislerinin izni alınmadan sürdürülen sözde restorasyondur. Bakanlık yetkilileri bu ek beyanla komik duruma düşmektedirler. Saraçoğlu Mahallesi'nin özgün bir şekilde korunmasına yönelik mücadelemiz devam edecek" dedi.