Çay dost mu, düşman mı?

Soğuk havaların vazgeçilmez içeceği çayı tüketirken nelere dikkat etmek gerekiyor?

Dünyanın dört bir yanında, farklı kültürler tarafından binlerce yıldır tüketilen çayın sağlık üzerindeki olumlu etkileri bilim tarafından destekleniyor. Çay, dünyada sudan sonra en çok tüketilen içecek olarak da dikkat çekiyor.

Geleneksel siyah çaydan, meyve ve bitki çaylarına sayısız çeşidi olan ve farklı demleme yöntemleri ile alternatifler sunan bu içecek, özellikle soğuk havalarda sıkça tercih ediliyor. Ayrıca gribal enfeksiyonlar, boğaz problemleri, stres, uykusuzluk gibi birçok sağlık sorununda tedaviyi destekleyici bir içecek olarak da çayın önemi büyük.

Çay Sağlığa Yararlı Mıdır?

Çayın birçok faydası olduğunu, fakat tüm gıdalar gibi kararında tüketilmesi gerektiğini belirtenLifeClub Sağlık Hizmetleri Uzman Diyetisyeni Kumsal Kurucu, “İnsanlar üzerinde yapılanbir araştırmada, siyah çaydaki polifenollerin, LDL kolesterolü %11.1 oranında azalttığı, damar sertliğini ve kanser oluşumunu önleyebildiği görülmüştür. Bununla birlikte güncel çalışmalar, yeşil çay, adaçayı, hatmi çiçeği, kekik, alıç, ıhlamur ve mate çayı gibi bazı bitki çaylarının bağışıklık sistemini güçlendirebildiğini, iltihapla mücadele edebildiğini,diyabet, uyku bozukluğu,kalp-damar sağlığını iyileştirmeye destek olduğunuve hatta bazı dermatolojik hastalıkları önleyebildiğini bildirmektedir. Bu faydalar çayda bulunan alkoloid-fenolik bileşikler, vitamin-mineraller ve spesifik antioksidanlardan gelmektedir. Ancak bitki çayları kesinlikle tıbbi tedavi yerine kullanılmamalıdır, sadece destekleyici bir unsur olarak faydalanılabilir” dedi.

Poşet Çaylara Dikkat!

Uzm. Diyetisyen Kumsal Kurucu, market raflarındaki poşet çayların genellikle çay bitkilerinin yapraklarını veya yaprak tomurcuklarını içermediğine dikkat çekti: “Bitkisel çaylar, kurutulmuş meyvelerin, çiçeklerin, baharatların veya bitkilerin su içinde karıştırılması veya infüzyonuile yapılır ve bitki çayı olarak pazarlanan birçok içecek, şekerli meyve suyundan başka bir şey değildir. İlave şeker ve diğer katkı maddeleri içeren bitki çaylarından kaçının.

Piyasadaki süzen poşet çaylar incelendiğinde bazı bitki çayı poşetlerinin içerisinde yabancı maddeler saptanmıştır ve çoğunlukla bitkinin tomurcukları bulunamamıştır.  Müslin poşet çaylarda ise durum tersinedir. Müslin poşet bitki çayları, hem bitkinin tomurcuklarını içerir hem de sizi plastik ve bisfenol A’ya maruz kalmaktankurtarır.”

LifeClub Uzman Diyetisyeni Kumsal Kurucu, üç sağlıklı bitki çayının faydalarını da şöyle anlattı:

Zencefil Çayı

Mide bulantısına şifa olarak bilinen zencefil çayı, baharatlı ve dolgun bir tada sahiptir. Gingerol ana biyoaktif maddesi sayesinde hastalıklarla mücadeleye yardım eder. Ayrıca eser miktarda B3 ve B6 vitamini, demir, potasyum ve C vitamini gibi vitamin/mineralleri de içerir.Zencefilin bağışıklık sistemini güçlendirdiği ve iltihaplarla mücadele ettiği bilinmektedir. İnsan sağlığı üzerindeki etkilerine ilişkin yakın zamanda yapılan sistematik bir inceleme zencefilin, gastrointestinal fonksiyon, ağrı, iltihaplanma, metaboliksendrom gibi bir dizi rahatsızlığın tedavisine yardımcı olma yeteneğini desteklemektedir.

Zencefil kanın pıhtılaşmasını yavaşlatabilir ve aspirin, klopidogrel (Plavix) gibi antitrombosit ilaçlar veya warfarin (Coumadin), apixaban (Eliquis), dabigatran (Pradaxa) veya rivaroksaban (Xarelto) gibi antikoagülan ilaçlar alan kişiler için potansiyel olarak tehlikeli olabilir. Ayrıca zencefil ameliyat sırasında ve sonrasında ekstra kanamaya neden olabilir.Sağlık probleminiz varsa veya hamileyseniz zencefil çayı içmenin sizin için güvenli olup olmadığını belirlemek için sağlık uzmanına danışmalısınız.

Papatya Çayı

Papatya çayı yatmadan önce tüketilecek sakinleştirici bir içecekten çok daha fazlasıdır. Papatya, başta antioksidan görevi gören flavonoidler olmak üzere çeşitli biyoaktiffitokimyasallar içerir. Ayrıca diğer besin maddelerinin yanı sıra potasyum, kalsiyum, karoten ve folat gibi az miktarda mineral ve vitamin içerir.

Araştırmalar, kalp hastalığından ölüm riskinin azaltılması, bağışıklık sistemi desteği ve bazı kanserlere karşı olası koruma dahil olmak üzere, papatyanın çeşitli faydalarının olduğunu bildiriyor. Bir incelemeye göre, papatya çayı adet öncesi ağrıdanmuzdarip kadınlara da yardımcı olabiliyor. Araştırmacılar çayın antiinflamatuar ve anti-anksiyete etkilerini vurguluyor. İlginç bir şekilde, bazı çalışmalar papatyanın yaşa bağlı kemik kaybını bile yavaşlatabileceğini gösteriyor.Polenlere karşı şiddetli alerjiniz varsa, diğer bitkilerden gelen polenlerle çapraz kontaminasyona neden olabileceğinden papatyadan uzak durmalısınız.

Ebegümeci Çayı

Ebegümeci çayı, antioksidan güç sağlar ve az miktarda potasyum, kalsiyum, magnezyum minerallerini içerir. Antioksidan "antosiyanin” içeriği sayesindeantiviral ve kardiyovasküler faydalar sunan ebegümeci çayının kan basıncını, trigliserit ve LDL kolesterol seviyelerini düşürmeye yardımcı olduğuna dair bazı kanıtlar vardır. Diüretik ilaç hidroklorotiazid kullanıyorsanız ebegümeci çayı içmekten kaçınmalısınız. Aynı zamanda ebegümeci çayı, aspirinin etkilerini de engelleyebilir.