CHP'li Gürer, Atatürk’ün talimatı ile kiliseden camiye dönüştürülen camiyi gezdi: 'Köylere camiler Cumhuriyet ile açıldı'

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk ve Başbakan İsmet İnönü imzası ile 1925 yılında kiliseden camiye çevrilen Niğde Fertek Yeni Camiyi gezdi.

CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Osmanlı döneminde Niğde’nin köylerinde yapılan 40’ı aşkın kilisenin varlığına dikkat çekerek, “Azınlıkların Yunanistan’a gitmesi ve yerine Lozan Anlaşması ile gerçekleşen mübadele ile Yunanistan’dan gelen Müslüman soydaşlarımızın yerleştirilmesi sonrası köylerde camii olmaması nedeni ile kiliseler camiye çevrilmiş ve halen ibadete açıktır” dedi.

Gürer, Fertek camiinin halen ibadete açık olduğunu ve Yeni Caminin Kilise iken camiye çevrilmiş olduğunu söyleyerek, “Bu dönüşüm, halkın ibadet yeri isteği üzerine Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa ve Başbakan İsmet İnönü imzası ile gerçekleştirilmiştir. Halen Niğde Merkez’de Yukarı Kayabaşı Cami, Hançerli Köyü Cami, Kumluca Köyü Cami, Kavuklu Köyü Cami, Aktaş Kasabası Cami, Yeşilburç Köyü Cami, Ovacık Köyü Cami, Çarıklı Köyü Cami, Tırhan Köyü Cami kilise iken Cumhuriyet ile camiye dönüştürülmüştür” dedi.

Niğde Merkezdeki iki kilisenin ve Bor ilçesindeki iki kilisenin AKP iktidarı döneminde onarıldığını ve farklı amaçlarla kullanıldığını söyleyen Gürer,  “Kayseri, Konya gibi yakın illerde olduğu gibi Niğde’de Hasaköy, Konaklı, Hamamlı, Küçükköy, Ballı, Dikilitaş, Kiçiağaç gibi köylerde büyük kilise binaları halen boştur. Niğde’de Osmanlının son döneminde yapılan 40’a yakın kilise  bulunmaktadır. Cumhuriyet öncesi kilise yönetimleri, Konya  Metropolitliğine bağlı olmasına rağmen metropolitin Niğde’de konutu bulunduğu da farklı kaynaklarda yer almaktadır. Bazı  köylerde Haidis Metropollüğüne bağlı olduğu da bilinmektedir. Ermenilere ait olan Niğde Merkez ve Bor’daki iki kilise, AKP döneminde onarılmıştır ancak ibadet yeri olarak kullanılmamaktadır” dedi.

FERTEK CAMİNDEKİ FRESKLER KORUNMUŞ

Gürer, Fertek’te Mustafa Kemal Paşa ve İsmet İnönü İmzası ile kiliseden camiye çevrilen ibadethanede incelemede bulundu.

Gürer, “Fertek cami olarak kullanılan eski kilise girişinde bulunan mermer kitabede, ‘Fertekli Rumlardan Hacı Maho oğlu Hacı Nikola Karamalis tarafından 1831 yılında yapılmıştır’ yazılıdır. Lozan anlaşması ile bölgede azınlıkların mübadele ile gönderilmesi sonrası kilise kullanılmaz olunca buraya yerleştirilen Müslüman nüfusun cami olması için başvuruları ile 1925 yılında Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Paşa ve Başbakan İsmet İnönü oluru ile cami olarak ibadete açılmıştır ve halen kullanılmaktadır. Camiinin bir bölümünde kilise iken yapılan freskler korunmakta, perde ile üzerleri örtülü bulunmaktadır. Kiliselerde ibadet eden olmayınca ya cami olarak ibadet yeri olma özelliği korunmuş ya da boş tutulmuştur. Cumhuriyet öncesinde Kayseri, Konya, Niğde, Nevşehir, Aksaray illerinde günümüze ulaşan çok sayıda kilise mevcuttur. Tek parti döneminde talebi olan köyler için cami Cumhuriyetin ilk yıllarında açılmıştır. Cumhuriyet Halk Partisini haksız şekilde eleştirenlerin bazılarının bilerek durumu saptırdıkları açıktır” dedi.

ALADDİN CAMİ DE CHP KURULTAY KARARI İLE ONARILDI

Niğde Alaaddin Tepesinde yer alan, Sultan 1. Alaaddin Keykubat zamanında Niğde Beyi Emir Zeynettin Beşere döneminde Sıddık ve kardeşi Gazinin eseri olan Aladdin Caminin 1223 yılında inşa edildiğini anımsatan Gürer, “1909 yılında  camiyi resimleyen Gertrude Bell’in çektiği resimlerde camiinin oldukça harap olduğu görülmektedir. Bu cami özellikle doğu taç kapıda saat 10.00 sıralarında güneş ışığı yansıması ile  portalde taş oymaların oluşturduğu gölgeler ile  örgülü saçlı stilize kadın başının açığa çıkması ile ünlüdür. Cumhuriyet döneminde CHP’nin kurultay kararlarında yer aldığı biçimi ile Niğde Kurultay delegesi önerisi ile onarım kararı alınıp, bütçe ayrılarak 1936’dan sonra onarılmıştır” dedi.