Yoksulluk haritası

Murat Ağırel; Hane başına en az yardım yapılan ilk beş il Ankara, Hatay, Kastamonu ve Eskişehir. Hane başına yapılmış en fazla yardım yıllık 57 bin ile Ardahan, 53 bin bin ile ikinci Kars. Bu iller 52 bin ile Iğdır, 52 bin ile Tunceli şeklinde devam ediyor.

Türkiye doğal konumu itibarıyla zengin bir ülke. Bu zenginliği üreten de bir ülke. Peki ama bu kadar zengin varken aynı zamanda neden bu kadar yoksul insanımız var? Neden marketten bir kilo et alırken 10 kere düşünüyoruz? Hatta çoğu zaman hiç alamıyoruz? Emekliye neden “Ölmen yaşamandan daha hayırlı” der gibi hakaretvari bir maaş veriyoruz?

Elimdeki rapor bu soruların yanıtını veriyor...

Türkiye Cumhuriyeti’nin sosyal bir devlet olmasıyla hep övünüyoruz. İyi güzel de! Elimdeki belge bir felaketle karşı karşıya olduğumuzu gösteriyor. Çünkü sosyal yardım yapılanların topluma oranı belli bir seviyeyi geçmemeli. İşte bu yüzden yazıma başlarken nasıl bir başlık atmalıyım diye düşünürken yazılabilecek tek başlığın bu olduğuna kanaat getirdim. Benim bugün işleyeceğim konu “Yoksulluğun haritası...”

Mülkiye Başmüfettişi Mahmut Esen, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın yayımladığı 2023 verileri ile tüm Türkiye’de yardım alan aileleri ve oranları incelemiş. 2012 yılından itibaren Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı çatısı altında değişik kurum ve kuruluşlar aracılığı ile dar gelirli/ ihtiyaç sahibi kişilere sosyal yardım yapılıyor. Yapılan yardımların mali boyutu her yıl artıyor.

2017 yılında Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu (SYDTF) tarafından yapılan sosyal yardım gideri 36 milyar TL; 2023 yılında 192.6 milyar TL’ye ulaşmış. Belediyeler başta olmak üzere diğer kamu kurum ve kuruluşlarıyla birlikte 2023 yılında ülkemizdeki sosyal yardım giderlerinin toplamının 305.9 milyar TL olduğunun tahmin edildiğini belirtmiş Mahmut Esen. Sosyal yardımların 52 farklı türü de var tabii. Bakın 305 milyar TL, 10 milyar dolar ediyor. Aile yardımları; (gıda, yakacak kömür, doğalgaz, elektrik tüketim, doğum yardımı, çocuklar için aylık destek) evde bakım hizmeti, sağlık yardımları, eğitim yardımları, yaşlı ve engelli yardımları gibi yardımları kapsıyor.

8 MİLYON SEÇMEN

2018 yılında yardımlardan yararlanan hane sayısı 3 milyon 494 bin 932 iken 2023 yılında bu rakam yüzde 43 artışla 4 milyon 989 bin 456’ye ulaşmış.

Türkiye’deki hane sayısının 26 milyon olduğunu anımsatayım. Yardım alan sayısı ile karşılaştırıldığında Türkiye’de her 5 haneden biri yardım alıyor. Ortalama 8 milyon seçmen yardım alır vaziyette. Dolayısı ile yardım alan yurttaşların seçimlere etkisi de şüphesizdir. Yapılacak yardımların türü/miktarı yasal düzenlemeler ile değil yönetsel işlemler ile yani cumhurbaşkanı onayı ile belirlenmektedir. Peki hangi iller ne kadar yardım alıyor?

Rakamları iyi okuyun dostlar...

2023 yılında Aile Bakanlığı tarafından illere 172.1 TL sosyal yardım ödeneği gönderilmiş. Yani 4 milyon 890 bin 239 haneye yıl içinde ortalama 35 bin 520 TL yardım ödemesi yapılmış. Sosyal yardımlardan en fazla yararlanan il 12.1 milyar TL ile İstanbul, 11.2 milyar TL ile Şanlıurfa, 9 milyar TL ile Diyarbakır, 6.7 milyar TL ile Van, 6.4 milyar TL ile Adana. Yardımlar illerin nüfusuna göre değil illerdeki ihtiyaç sahibi yurttaşlarımızın sayısına göre gönderiliyor.

Hakkâri de toplam hane sayısı 57 bin 55, yardım alan hane sayısı 36 bin 288. Yani toplam hane sayısının yüzde 63.6’sı yıllık 47 bin 950 TL yardım alıyor. Şanlıurfa’da toplam hane sayısı 444 bin 259, yardım alan hane sayısı 278 bin 162. Yani toplam hane sayısının yüzde 62.6’sı yıllık 40 bin 516 TL yardım alıyor. Ağrı’da toplam hane sayısı 113 bin 97, yardım alan hane sayısı 69 bin 989. Yani toplam hane sayısının yüzde 61.9’u yıllık 50 bin 865 TL yardım alıyor. Van’da toplam hane sayısı 252 bin 592, yardım alan hane sayısı 151 bin 980. Yani toplam hane sayısının yüzde 60.2’si yıllık 44 bin TL yardım alıyor.

Liste böyle uzayıp gidiyor...

Hane başına en az yardım yapılan ilk beş il Ankara, Hatay, Kastamonu ve Eskişehir. Hane başına yapılmış en fazla yardım yıllık 57 bin ile Ardahan, 53 bin bin ile ikinci Kars. Bu iller 52 bin ile Iğdır, 52 bin ile Tunceli şeklinde devam ediyor.

Bütün bunlar Türkiye’nin nasıl bir yoksulluk pençesine düştüğünün açık kanıtı aslında. Bu yardım alanların içerisinde kaçak göçmenler var mı, yok mu açıklanmamış. Ancak olsun ya da olmasın Türkiye’de yaşayan milyonlarca insan -ki nüfusunun neredeyse yüzde 20’si- yardım almadan yaşayamayacak kadar yoksul vaziyette.