Gıda fiyatlarındaki enflasyon yüzde 54 arttı

Halkın en yoksul yüzde 20’lik kesiminin harcamalarının üçte birini oluşturan gıda harcamalarındaki yıllık fiyat artışı yüzde 50’yi geçti. Ağustosta bir önceki aya göre yüzde 1,54 oranında artan gıda fiyatlarında, sekiz aylık artış yüzde 30,1’e, son bir yıllık artış ise yüzde 54,4’e kadar çıktı....

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonun Ar-Ge birimi KAMUAR’ın, Ankara’daki pazar ve marketlerden fiyatlarını her ay düzenli olarak derlediği ve 77 zorunlu gıda maddesinden oluşan bir sepeti esas alarak yaptığı “halkın enflasyonu” araştırmasının ağustos ayı sonuçları açıklandı. Araştırmayla, gıda fiyatlarında yaşanan yükselişten en büyük zararı, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı herhangi bir koruması bulunmayan ücretlilerin ve yoksulların yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun ortaya konulması amaçlanıyor.

TÜİK’in en son açıkladığı Hanehalkı Tüketim Harcaması araştırmasına göre 2018 yılında Türkiye’deki en yoksul yüzde 20’lik kesim harcamalarının yüzde 28,7’sini gıda için yaparken, en zengin yüzde 20’lik kesim ise gıdaya en yüzde 15,4 oranında pay ayırdı. Gıdanın harcamalar içerisindeki payı Türkiye genelinde ise yüzde 20,3 olarak ölçüldü. Dolayısıyla gıda fiyatlarında yaşanan artış ve azalışlar, harcamalarının büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda bulunan yoksulların enflasyonunu zenginlere göre çok daha fazla etkiliyor.

Türkiye’deki aileler gıda için harcadıkları her 100 liranın 17,9 lirasını pirinç, ekmek, bulgur, buğday unu, makarna ve şehriye gibi ürünlere harcıyor. Diğer ülkelere göre miktar olarak çok az tüketilmesine rağmen, dünyanın belki de en yüksek fiyatlarının geçerli olması nedeniyle et ve balık için yapılan harcamalar ise gıda harcamalarının yüzde 22,4’ünü oluşturuyor. Süt, peynir, tereyağı ve diğer süt ürünleri ile yumurtanın gıda harcamaları içerisindeki payı ise yüzde 13,4’ü buluyor. Türkiye’de gıda için harcanan her 100 liranın 5,5 lirası tereyağı dışındaki yağlara,10,8 lirası meyveye, 15,1 lirası sebzeye, 6,1 lirası şeker, reçel, bal gibi gıda ürünlerine, 3,1 lirası çay ve kahveye, 3,6 lirası alkolsüz içeceklere, 2,2 lirası ise diğer gıda maddelerine ayrılıyor.

Bu arada araştırmalara göre yoksullar gıda harcamalarının büyük bölümünü ekmek, tahıl ve sebzeye ayırırken, zenginlerin gıda harcamalarının büyük bölümünü et balık ve deniz ürünleri meydana getiriyor.

Ağustosta, ekmek, un, bulgur, pirinç, makarna fiyatlarında bir önceki aya göre, ekmek fiyatlarına bağlı olarak yüzde 4,5 oranında artış yaşanırken, et-balık harcamalarında ise tavuk ve kuzu eti fiyatlarındaki düşüşe paralel olarak yüzde 7,7 oranında azalış gözlendi. Dana eti fiyatları ise artmaya devam etti.

Ağustosta süt ve süt ürünleri ile yumurta harcamaları yüzde 3,4 oranında artarken, katı ve sıvı yağ fiyatlarında, zeytin yağındaki ucuzlamaya rağmen diğer yağların etkisiyle yüzde 0,6 oranında yükseliş kaydedildi.

Meyve harcamalarının yüzde 7,9 oranında arttığı ağustos ayında sebze harcamalarında ise bir önceki aya göre yüzde 4,3 oranında yükseliş yaşandı.

Bakliyat fiyatları yüzde 2,1 oranında artarken, salça, zeytin, bal, çay tuz ve benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer gıda fiyatlarında özellikle çaya yapılan zammın etkisiyle yüzde 6,3 oranında artış oldu.

OCAK-AĞUSTOS DÖNEMİ

Yılın ilk sekiz ayında gıda fiyatlarında toplam yüzde 30,1 oranında yükseliş kaydedildi.  Geçen yılın aralık ayına göre ekmek, un, bulgur vb. gıda ürünlerinin fiyatları yüzde 12,1, et ve balık fiyatları yüzde 4,4 oranında arttı. Süt ve süt ürünlerinin fiyatlarında yüzde 41,3, meyve fiyatlarında yüzde 53,4, sebze fiyatlarında yüzde 36, bakliyat fiyatlarında yüzde 14 artış oldu.  Yağ fiyatlarının yüzde 11 oranında arttığı bu dönemde, diğer gıda fiyatlarında ise yüzde 35,9 oranında yükseliş yaşandı.

SON BİR YIL

Gıda harcamalarında bir önceki yılın aynı ayına göre (Ağustos 2018)  ise yüzde 54,2 oranında artış gözlendi.

Ağustos 2019 itibariyle son bir yılda ekmek, un, bulgur, makarna ve benzerlerinin fiyatlarında yüzde 28,4, et-balık fiyatlarında 16,2, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 39,8 oranında artış kaydedildi.  Bir yıl öncesine göre göre katı ve sıvı yağ fiyatları yüzde 26 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 91,7 oranında, sebze fiyatları ise yüzde 135,6 oranında artış gösterdi.  Bakliyat fiyatları yüzde 37,4, diğer gıda fiyatları ise yüzde 43,8 oranında arttı.