HDP'li Çelik, Nusaybin’de kira yardımları kesilmesine rağmen anahtar teslimi yapılmayan TOKİ evlerini Meclis'e taşıdı

HDP Milletvekili Tuma Çelik, Nusaybin’de zorla yerinden edilen aileler için yapıldığı iddia edilen evlerin 2019 Ocak itibariyle bitmesine rağmen neden mülk sahiplerine teslim edilmediğini ve anahtar teslimi yapmadan neden kira yardımlarının kesildiğini Bakan Murat Kurum’a sordu.

HDP Mardin Milletvekili Tuma Çelik, devletin operasyonları ve sokağa çıkma yasakları süreçleriyle zorla göçe maruz kalmış, yıllardır yaşadıkları mekanları terk etmek zorunda kalarak en temel haklarından biri olan barınma hakları elinden alınmış olan Nusaybin halkının bugün hala barınma hakkına erişememiş olmasını Meclis gündemine taşıdı.

"Devlet insanların en temel hakkı olan yaşam ve barınma hakkını korumak ile yükümlüdür"

Çelik, Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum’un yanıtlaması istemiyle verdiği soru önergesinde şu ifadelere yer verdi:

"Operasyon ve sokağa çıkma yasakları süreci sonrası Fırat, Dicle, Yenişehir, Zeynel Abidin, Abdulkadir Paşa, Kışla mahallelerinde az ya da çok hasar görmüş bütün yapılar yıkılarak yerine Bakanlığınız tarafından TOKİ evleri yapılmaya başlanmıştır. Bu evler Nusaybin halkının geleneksel yaşam alışkanlıklarına uygun olmamakla birlikte özellikle ekonomik olarak çeşitli problemler yaratmaktadır. Devlet insanların en temel hakkı olan yaşam ve barınma hakkını korumak ile yükümlüdür ve yerinden edilen insanlara barınacak yeni yer sağlamak en temel görevidir. Bu sebeple de Bakanlığınız tarafından zorla yerinden edilen ailelere tapuları karşılığı ev verileceği, evleri teslim edilene kadar kira yardımı yapılacağı beyan edilmiştir

"Bölge halkı 2019 yılı Ocak ayı itibariyle 6 aydır kira yardımı alamadığı için mağdur durumdadır"

Tarafıma iletilen bilgilere göre; 2019 Ocak ayı itibariyle devlet kira yardımlarını kesmiş, ancak evlerin tapuları teslim edilmemiştir. Üstelik sık sık mülk sahipleri anahtar teslimi için çağrılmakta ancak teslimler yapılmamaktadır. Bölge halkı 2019 yılı Ocak ayı itibariyle 6 aydır kira yardımı alamadığı için mağdur durumdadır. Bunlara ek olarak, TOKİ evlerinde uygulanan asansör, kazan dairesi ve güvenlik masrafları için aylık ödeme planı ise bölge halkını düşündüren bir diğer konudur. Çünkü ortalama kira bedelinin 500tl olduğu bir bölge için ailelerden talep edilen evlerin metrekarelerine göre 100tl ile 210tl arası aidat Nusaybin halkının ekonomik şartlarının üstünde bir tutardır. Bölgede ailelerin kalabalık ve çocuk nüfusunun yüksek olduğu düşünüldüğü zaman evi geçindiren yetişkin sayısının azlığı ve işsizlik sebebiyle çok düşük gelirle hayatını idame ettirmeye çalışan halk için aylık kira gideri gibi olan bu miktar büyük bir yüktür. Bakanlığınız zorla yerinden edilenler için yaptığını iddia ettiği evleri 6 aydır bitmiş olmasına rağmen hem hak sahiplerine teslim etmemekte hem de kira yardımı yapmamaktadır. Operasyon sürecinin üzerinden geçen 4 yıl sonunda bölge halkının mağduriyetleri hala giderilememiştir. 

"Anahtar teslimi yapılmayan TOKİ evleri dökülüyor"

Bütün bunlara ek olarak alandan çekilen fotoğraflar incelendiği zaman henüz oturumun başlamadığı yapılar tehlikeli bazı unsurlar içermektedir. Örneğin dış duvarlarda kullanılan yapıştırma taşların döküldüğü ilk gözlenen tehlikelerden biridir. Duvarlardan düşen taşlarda görülüyor ki sadece yapıştırma tekniğinin kullanılmış. Bu durum can güvenliğini tehlikeye atıyor, alana aileler yerleşmeye başladığı zaman bu tehlikelerin ağır sonuçlar yaratabileceği göz önünde bulundurulmalıdır. Taş arkası yapıştırma filesi olmalı ya da mekanik montaj yapılmalı çünkü ortalama 3 metre yükseklik ve üzerinden düşen taş ölümcül sonuçlar doğurabilir. Ayrıca apartmanların çevresine alt dolgu yapılmadan, sıkıştırılmadan tretuvar betonu döküldüğü gözle görülmektedir. Blokaj yapılıp üzerine hasırlı beton dökülmeden yapılan kaplamada henüz yerleşim başlamadan toprağın zemine oturmasıyla çatlaklar ve boşluklar oluşmuştur. Ayrıca, bordür taşları eksik eğer etrafında bordür olsaydı o da bu oturmaya bir nebze engel olur, hatıl gibi, tretuvara set olur alttaki dolgunun akıp gitmesini engellerdi. Sadece gözleme dayalı bu araştırma bile yapıların üretim tekniği ve kalitesi ile ilgili şüpheler uyandırmaktadır."

Çelik, Bakan Kurum'a şu soruları yöneltti:

"1. Operasyon sürecinde Nusaybin’de toplam kaç konut zarar gördü ve zarar gören konutların kaçı ağır, orta ve az hasarlıydı?
2. Yeni konut üretim/inşaat alanı kaç metrekaredir?
3. Operasyon sonrası evi yıkılan aileler ile izlenen anlaşma yöntemleri nelerdi?
4. TOKİ dairelerini kabul etmeyen evsiz kalan aileler ile Bakanlığınız arasında nasıl bir anlaşmaya varıldı?
5. TOKİ tarafından üretilen daire sayısı nedir?
6. Bu güne kadar kaç aileye anahtar teslimi yapıldı?
7. Ailelere evleri teslim edilene kadar kira yardımı yapılacağına dair sözleşmeye rağmen kira yardımları anahtar tesliminden önce kesilmiş midir? Kesildiyse eğer kesilme sebebi nedir? 6 aydır kira yardımı yapılmıyor olmasının sebebi Nusaybin halkına ve kamuoyuna Bakanlığınız tarafından açıklanacak mıdır?
8. Ailelerin mağduriyetlerini gidermek amacıyla Bakanlığınız tarafından geriye dönük kira yardımı yapılacak mı?
9. Bakanlığınız tarafından zorla yerinden edilenler için yapıldığı iddia ettiği evler neden teslim edilmemektedir?
10. TOKİ evlerinin güvenlik için çalışanları kim nasıl seçmiş, ihale ile mi yoksa kaymakam/valinin tasarrufunda mı, çalışanlar bölgeden mi yoksa dışarıdan mı getirilmiş, ihale ise hangi şirket tarafından alınmıştır?
11. Nusaybin halkının tapuları karşılığı hakkı olan dairelerin anahtar teslimi için neden depozito istiyorsunuz? Depozito miktarı neye göre belirlenmiştir.
12. Depozito miktarı için önce 800tl olarak belirlenip sonra ‘sizin için 500tl yapalım’ diyerek gayri resmî bir anlaşma yoluna gidilmiş midir?
13. Henüz teslim edilmeyen dairelerde meydan gelen tahribat Bakanlığınız tarafından karşılanacak mı?
14. Yapıştırma taşların düşme tehlikesini kaldırmak için montaj ya da file kullanılmak gibi yöntemleri tercih etmeyi düşünüyor musunuz? Bu durumun insan yaşamını tehlikeye atmakta olduğu Bakanlığınızın mühendisleri tarafından tespit edildi mi? Önlem almayı düşünüyor musunuz?"