Hukuk mezunu olmayan hakim

Yargıyı hızlandırmak için hazırlanan yasa tasarısı hukuk mezunu olmayanları hakim yapabilecek...

Yargıyı hızlandırma gerekçesiyle hazırlanan yasa tasarısında, idari yargı yeniden şekillendiriliyor. İdari yargıya alınacak hâkimlerden yüzde yirmisinin hukuk dışından olabileceğine ilişkin sınırlama kaldırılarak, hâkimlerin hiçbirinin hukuk mezunu olmamasının önü açılıyor. Tasarıda, Danıştay’a idari görevden seçilecek üyelerin devlet hizmet sürelerinin 20 yıldan 12 yıla düşürülmesi öngörülüyor. Danıştay savcılarının görülen davalarla ilgili görüş bildirmesine de sınırlama getiriliyor.

TBMM Adalet Komisyonu’nda görüşülmeyi bekleyen tasarıda, pek çok değişiklik amaçlanıyor.

Danıştay davaları idari mahkemelere
Tasarının yasalaşması durumunda, Danıştay’ın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davaların büyük çoğunluğu idare mahkemelerine devredilecek. Bakanlıkların tüm düzenleyici işlemleri aleyhine Danıştay’a dava açılabiliyordu. Yasa tasarısında, bakanlıkların yalnızca ülke genelinde uygulanacak düzenleyici işlemlerine karşı Danıştay’a gidilebilmesi öngörülüyor. Bu düzenleme üst kurulları da kapsadığı için tasarının yasalaşması durumunda, BDDK ve RTÜK benzeri kurulların kararlarının iptali için artık Danıştay’a değil idare mahkemelerine dava açılabilecek.

Mevcut düzenlemeye göre, Danıştay savcıları, kanun yararına bozma ve Uyuşmazlık Mahkemesi Kanunu’ndan doğan görevleri dışında, Danıştay’da görülen tüm ilk derece davaları ile temyiz ve karar düzeltme dosyalarının esası hakkında ve yürütmenin durdurulması istemleri hakkında görüş bildirebiliyorlar. Tasarıyla Danıştay savcılarının gelen her dosyaya ilişkin görüş bildirmesi uygulamasından vazgeçiliyor. Tasarıya göre, Danıştay savcıları yalnızca kanun yararına bozma, Uyuşmazlık Mahkemesi Kanunu’ndan doğan konularda ve Danıştay’ın ilk derece mahkemesi olarak baktığı davalarda görüş bildirebilecek. Düzenlemeye gerekçe olarak savcıların görüş bildirmesinin “yargılama süresinin uzamasına sebep” olması gösterildi.

Yasa tasarısında, 18 kişiden oluşacak Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun üyelerinin 3 yıllığına sabitlenmesi öngörülüyor. Kurulda görev alacak olan üyeler kendi dairelerinde oluşturulacak heyetlere katılmayacaklar. Düzenlemenin gerekçesine göre, kurul gündeminde 2011 yılı sonu itibarıyla 6 bin dosyanın bulunduğu, uygulamada haftada bir toplanan kurulun sürekli toplanarak birikmiş dosyaları “eritmesi” hedefleniyor. Tasarıya göre kurul 3 yıllık sürenin sonunda yeniden eski yapısına dönecek.

Sınırlama kalkıyor
Tasarıda Hâkimler ve Savcılar Kanunu’nda da idari yargıyı etkileyecek değişikliğe gidildi. Hâkimler ve Savcılar Yasası’nın alınacak yargıç adaylarının niteliğini düzenleyen maddesinde, “...hukuk fakültesinden mezun olanlar dışından alınacak adaylar bakımından, her dönemde alınacak aday sayısının yüzde yirmisini” geçmeyeceği hükmü yer alıyordu. Tasarıyla yüzde 20 sınırlaması kaldırılıyor. Böylece “istenilmesi” durumunda idari yargıya alınacak hâkimlerin hiçbiri hukuk mezunu olmayabilecek.

Bu düzenlemeye, “Hâkim ve savcı sayısının arttırılması gerekmektedir. Hâkim ve savcı eksikliğinin daha kısa sürede giderilebilmesi” nedeniyle gereksinim duyulduğu savunuldu.