İzmir Büyükşehir Belediyesi'nden Hazine ve Maliye Bakanlığı'na 'dış borçlanma' yanıtı

İzmir Büyükşehir Belediyesi, CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan daha uygun faiz ve vade koşullarıyla dış borçlanma yaptığına ilişkin sözleri sonrasında Hazine ve Maliye Bakanlığı'ndan yapılan açıklamaya ilişkin açıklamada bulundu....

İzmir Büyükşehir Belediyesi'nden yapılan açıklama şöyle:
Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, 6 Şubat Cumartesi günü katıldığı Çiğli Tramvayı Temel Atma Töreni’nde, Üçyol-Buca Metro Hattı Projesi’nin kredi anlaşmalarının onaylandığını ve projenin yakında başlayacağını müjdeledi. Kılıçdaroğlu, İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin, Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan daha uygun faiz ve vade koşullarıyla dış borçlanma yaptığını vurguladı; bunun, dış piyasalarda, Türkiye Cumhuriyeti Devleti Hazine ve Maliye Bakanlığı’na göre belediyenin güvenilirliğinin göstergesi olduğunu ifade etti.

Tören sonrası basında yer alan haber ve yorumlar,  Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin konu edilmesi üzerine, aşağıdaki açıklamanın yapılması zorunluluğu doğmuştur.
İzmir Büyükşehir Belediyesi’ne ait Üçyol-Buca HRS Hattı projesi 10.07.2019 tarihli ve 24776198-903.02-48 sayılı Cumhurbaşkanlığı Oluru ile uygun görülen Yatırım Programı Revizyon Cetveli’nde yer almıştır. 2020 yılı yıllık yatırım programında da ilgili projeye yer verilmiştir.
2021 Yılı Yatırım Programı’nda da 2019E06-135625 proje numarasıyla yer alan Üçyol-Buca HRS Hattı Projesi’nin toplam proje tutarı, 9.684.217.400,00 TL - (1.140.446.723,82 Euro, 05.02.2021 günü saat 15.30’da belirlenen gösterge niteliğindeki Euro satış kuru 1 Euro: 8,4916 TL), toplam dış kredi tutarı ise 8.447.107.120,00 TL – (994.760.365,53 Euro) olarak belirlenmiştir.
Söz konusu proje için Hazine garantisi olmaksızın Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası (EBRD) ile 06.12.2019 tarihinde 80 Milyon Euro tutarında yetkilendirme mektubu imzalanmış olup, yapılan görüşmeler neticesinde EBRD finansman desteği 125 Milyon Euro’ya yükseltilmiştir.
İlgili proje kapsamında ayrıca AIIB (Asya Altyapı Yatırım Bankası) 125 Milyon Euro, AFD (Fransız Kalkınma Ajansı) 125 Milyon Euro ve BSTDB (Karadeniz Ticaret ve Kalkınma Bankası) de 115 Milyon Euro tutarında dış finansman sağlama taahhüdünde bulunmuş olup, ilgili kuruluşlarla yetkilendirme mektupları imzalanma aşamasına gelinmiştir.
EBRD yetki mektubu kapsamında proje finansmanının faiz oranı, 6 aylık EURIBOR + yüzde 3.20 olup, vadesi 4 yıl anapara geri ödemesiz dönem dahil toplam 12 yıl olarak belirlenmiştir. Diğer finansman kuruluşları ile yapılan görüşmelerde faiz oranı ve vadenin EBRD göstergeleri ile benzer olması öngörülmektedir.

Avrupa Birliği satın alma politikaları ve prosedürleri kapsamında tüm dünyaya açık olarak yapılacak olan Üçyol-Buca HRS Hattı Projesi İhale İlanı, projenin bir an önce başlaması için büyük önem arz etmektedir. Bu doğrultuda Üçyol-Buca HRS Hattı Projesi kapsamında, 15 Şubat 2021 tarihinde EBRD web sitesinde ihale ilanı yayımlanacaktır. İhale süreci sonuçlanana (yaklaşık 7 ay) kadar yukarıda belirtilen kreditör kuruluşlar ile dış finansman sözleşmesi imzalanması planlanmaktadır.

Kredi kullanımları, yapım işlerinin ilerlemesi paralelinde hak ediş bazında yapılacaktır. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 20.01.2021 tarihinde 10 yıl vadeli 1.75 milyar dolar tutarında Eurobond’unun yatırımcıya getirisinin yüzde 5.95; beş yıl vadeli 1.75 milyar dolar tutarında Eurobond’unun yatırımcıya getirisinin ise yüzde 4.90 olduğu görülmektedir. Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın 25.11.2020 tarihinde, 15 Ocak 2031 vadeli 2.25 milyar dolar tutarında Eurobondu’nun yatırımcıya getirisi ise yüzde 6 olmuştur.
Belediyelerin dış finansman sağlayabilmesi için ilgili projenin öncelikle Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı tarafından uygun bulunarak yıllık yatırım programına alınması, Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından dış borçlanma kapsamında uygun görüş verilmesi gerekmektedir. İlgili yatırım programına alınabilecek borçlanmanın konusunu yalnızca altyapı projeleri oluşturabilmektedir.
Belediyemiz, proje kredisi kapsamının dışında yasal olarak dış finansman sağlayamamaktadır. 2033 yılına kadar vadeli proje finansmanları maliyetlerinin, ihraç kredileri ile karşılaştırılması gösterge niteliğindedir. Belediyemizin borçlanma yaparken tek hedefi, “kamu yararı doğrultusunda” en uygun faiz ve en uzun vadeli proje finansmanı sağlamaktır.

T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan Kamu Borç Yönetim Raporu’nda, 2020 yılında Türkiye’de İzmir Büyükşehir Belediyesi (125 Milyon Euro), İZSU Genel Müdürlüğü (49.8 milyon Euro) olmak üzere toplam 174.8 milyon Euro; İstanbul Büyükşehir Belediyesi (580 Milyon USD ve 22.3 milyon Euro) ve az bir tutarda kredi sağlayan (4.7 milyon Euro) Manisa Büyükşehir Belediyesi dışında dış finansman sağlayan başka bir belediyenin olmadığı görülmektedir.

Belediyemizin dış borçlanmaları Hazine garantisiz olup, borçlanma yapılırken hiçbir teminat, temlik veya kefalet gösterilmemektedir. 2011 yılından bu yana kamu kurumları Hazine garantisi altında borçlanma yapamamakta olup, Hazine garantisinin verilmesi durumunda daha düşük maliyetlerle borçlanma yapılabileceği düşünülmektedir.
İzmir Büyükşehir Belediyesi, kentin yararını gözeterek, büyük yatırım ve projelerin hayata geçmesi için tüm kamu kurumlarıyla,  uyum içinde çalışmaya devam edecektir. Saygılarımızla kamuoyunun bilgisine sunarız."

Ne olmuştu?

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, Çiğli Tramvayı Temel Atma Töreni’nde yaptığı konuşmada, "Türkiye Cumhuriyeti Devleti’nin ödediği faizin yarısı kadar faizle İzmir Büyükşehir Belediyesi borçlanabiliyor. Hazinenin en son aldığı borç dolayısıyla ödedikleri faiz yüzde 5-6 civarında. Ama İzmir Büyükşehir Belediyesi 1 milyar 70 milyon euroluk borçlanmayı yüzde 3 ile yaptı" demişti.

Hazine ve Maliye Bakanlığı, Kılıçdaroğlu'nun sözleri üzerine bir açıklama yayınlayarak şunları kaydetmişti:
"Belediyeler yurt dışından finansman sağlamadan önce Bakanlığımız iznini talep etmektedir. İlgili talebe istinaden, Strateji ve Bütçe Başkanlığının (SBB) uygun görüşüne müteakiben belediyenin mali koşullarının uygun olması durumunda izin verilmektedir.Sayın Kılıçdaroğlunun bahsettiği Buca Metro Projesi için sağlanması düşünülen 1 milyar 70 milyon avro finansman ile ilgili İzmir Büyükşehir Belediyesi de Bakanlığımızdan 27.08.2019 tarihinde dış finansman izni talebinde bulunmuş ve 08.11.2019 tarihinde dış finansman izni verilmiştir. Ancak belediye, finansmana ilişkin işlemleri bir yıl içerisinde tamamlayamadığından izin süresi bitmiş ve bu defa 22.01.2021 tarihinde ilgili iznin süresinin uzatılması için tekrar başvuruda bulunmuştur. Yani Belediye, ilgili finansmanı süresi içinde sağlayamadığından henüz onay verilmiş veya İzmir Büyükşehir Belediyesi tarafından borçlanması yapılmış bir kredi söz konusu değildir. Bununla birlikte, 2020 yılı içeresinde Türkiye Cumhuriyeti adına borçlu sıfatı ile uluslararası finansman kuruluşlarından sağladığımız altyapı yatırımlarına ve sağlık sektörüne yönelik finansmanın koşullarına baktığımızda ise Sayın Kılıçdaroğlunun iddia ettiğinden çok daha uygun koşullu olarak finansman sağlandığı (Euribor*+0,65 ila Euribor*+1,1 arasında) görülmektedir. Sonuç olarak; herhangi bir belediyemizin uluslararası tahvil piyasalarında hazinemizden daha düşük maliyetle borçlanması söz konusu değildir."