Kriz Kırım'a sıçradı

Ukrayna'ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyeti, Kiev'deki krizin 'artçı sarsıntılarına' sahne oluyor...

krayna’ya bağlı Kırım Özerk Cumhuriyeti’nin, Kiev’de görece sakinleşen siyasi krizin yeni parlama noktası haline geleceği korkuları alevleniyor. Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in, Rus ordusunun savaşa hazır olup olmadığının test edilmesi için acil bir askeri tatbikat yapılması talimatı verdiği bugün, Kırım’ın başkenti Simferepol’de (Akmescit) de Rusya karşıtları ile Rusya yanlıları arasında çatışmalar yaşandı.

‘UKRAYNA, RUSYA DEĞİLDİR’

10 bin kadar Rus karşıtı gösterici, parlamentonun Kırım’ın statüsünü görüşmek üzere olağanüstü oturumda bir araya gelmesi vesilesiyle gösteri düzenledi. Kırım Yüksek Konseyi (yerel parlamento) yakınındaki meydanda toplanan ve Ukrayna bayrakları taşıyan grup, “Ukrayna, Rusya değildir” sloganı attı. Yanukoviç iktidarına karşı eylemlerde aktif rol alan Tatarlar’ın başını çektiği bu eylemin ilerleyen dakikalarında ise meydana bu kez sayıları 5 bini bulan Rusya ile birleşme yanlısı eylemciler geldi.

‘TOPRAĞIMIZIN AKIBETİ BİZSİZ BELİRLENEMEZ’

Moskova karşıtı 54 yaşındaki mühendis Nuridin Seytablaev, “Toprağımızın akıbeti hakkında bizlere sorulmadan karar alınmasına izin vermeyeceğiz. Ukrayna ve Avrupalı geleceğimiz için çatışmaya hazırız” dedi.

‘BİZİ FAŞİSTLER VE CİHATÇILARDAN RUSYA KORUR’

Elinde Rus bayrağı taşıyan 52 yaşındaki Anton Lyakhov ise “Bizi Kiev’deki faşistler ve Kırım’daki cihatçılardan sadece Rusya koruyabilir” ifadelerini kullandı. Ancak zaman geçtikçe polis barikatıyla ayrılan eylemci gruplar, ıslıklamalar ve sloganlarla yetinmeyip birbirlerine tekme tokat ve yumruklarla girişmeye başladı.

YAŞLI BİR ADAM KALP KRİZİNDEN ÖLDÜ

Polis ve grup liderleri, eylemcileri ayırmaya çalıştı. Gruplar arasında çıkan çatışmalar yaşlı bir adamın da ölümüne yol açtı. ‘Vücudunda hiçbir yara bulunmayan’ adamın ‘kalp krizi geçirdiğinin sanıldığı’ açıklandı.

Meydandaki gerilim sürerken, hem Rusya hem de Ukrayna yanlısı göstericiler, istemedikleri bir karar çıkması durumunda parlamento binasını işgal edeceklerini duyurdu. Ancak tansiyon, Kırım Tatar Meclisi Başkanı Refat Çubarov’un yaptığı konuşma sayesinde düştü. Kırım Parlamento Başkanı Vladimir Konstantinov ile görüşmesi sonrasında taraflar seslenen Çubarov, ‘sabır’ telkin edip ‘provokasyona gelmeme’ uyarısı yaptı: “Evlerinize dönün. Meclis oylaması yapılmayacak. Yarın itibariyle karar alma sürecine Kırım Tatarlarının da dâhil edileceği sözünü verildi.”

Kırım ve ülkenin doğusundaki Rusya yanlısı bazı bölgelerde Ukrayna Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç'in azline karşı protestolar ayrılıkçılık kaygılarını tetiklerken, Rusya’nın da mevcut kaostan istifade ederek Kırım üzerinde hak iddia edebileceği endişesi doğmuştu. Moskova açısından Rus nüfusun yanı sıra merkezi Sivastopol’da bulunan Karadeniz Filosu’na ev sahipliği yapması sebebi ile de stratejik öneme sahip. Rusya lideri Putin, 2010’da Yanukoviç’le imzaladığı anlaşma çerçevesinde 2042’ye kadar askeri üssün varlığını garanti altına almıştı.

Etnik Ruslar’ın yüzde 58.5 ile çoğunluğu oluşturduğu Kırım’da nüfusun yüzde 24.4’ü Ukraynalı ve 12.1’i Müslüman Tatarlardan oluşuyor. Etnik Ukraynalılar statükodan memnunken, Müslüman Tatarlar ise 2. Dünya Savaşı sırasında Nazilerle işbirliğine gittikleri gerekçesiyle ‘vatanlarından sürülmeleri’ emrini veren Stalin'i unutmuş değil. Stalin, Kırım Yarımadası’nda yaşayan yaklaşık 194 bin kadar Tatar’ı, Kırım'ın 1941-1944 arasındaki Nazilerce işgal edilmesi sırasında Almanlarla işbirliği yaptıkları gerekçesiyle Sovyetler Birliği içindeki bölgelere sürmüştü. Tatarlarının yüzde 45'i açlık, susuzluk ve hastalık nedeniyle sürüldükleri bölgelere ulaşamadan hayatını kaybetti. İkinci Dünya Savaşı'nda Kızıl Ordu'da Nazilere karşı savaşan Kırım Tatarları ise yine Stalin'in emriyle silahları alınarak Sibirya'daki çalışma kamplarına gönderildi.