LGBTİ+ Onur Haftası'nın tarihi

Tüm dünyada LGBT (lezbiyen, gey, biseksüel, trans) bireylerin hak ve özgürlüklerini savunan Onur Haftası, her yıl Haziran ayının son haftasında; bazı ülkelerde Haziran ayı boyunca (Pride Month) kutlanıyor.

Etkinlikler, gökkuşağı bayrakları, birbirinden renkli makyajları ve renkli kostümleriyle sokakları bir gösteri yerine dönüştürüyor.

Onur Yürüyüşü'nün tarihi

Cinsel tercihleri farklı bireylerin hak ve özgürlüklerini savunmak üzere tüm dünyada gerçekleşen Onur Yürüyüşü (Pride Parade) ilk olarak 1969’da, New York’ta başladı. 28 Haziran 1969’da sabaha karşı Greenwich Village’taki Stonewall Inn isimli gey bara sık sık düzenlenmekte olan polis baskınlarından biri daha gerçekleşti ve bu kez gey topluluk duruma sessiz kalmadı. Saldırının ardından Stonewall Ayaklanmaları olarak anılan çeşitli direniş eylemleri ve çatışmalar gerçekleşti. Ve bu tarih, başta Amerika Birleşik Devletleri olmak üzere tüm dünyada eşcinsel hakları için önemli bir adım oldu.

Stonewall Ayaklanmaları’ndan bir yıl sonra, 28 Haziran 1970’de ilk Gay Onur Yürüyüşü New York’ta ve Los Angeles’ta gerçekleştirildi. Birkaç yıl içinde de ABD başta olmak üzere tüm dünyada LGBT haklarını savunan çeşitli dernekler kuruldu.

Stonewall Ayaklanması’nın 10. yılında, cinsel kimliğini açıklayan eşcinsel belediye meclisi üyesi Harvey Milk suikastından sonra Lezbiyen ve Gay Hakları için ilk Ulusal Yürüyüş Washington’da gerçekleşti. Harvey Milk, LGBT bireylerin hak ve özgürlükleri konusunda unutulmaması gereken isimlerinden biri. Hatta LGBT’nin sembolü haline gelen gökkuşağı bayrağının tasarlanmasında da katkısı var.

LGBT bayrağı

Milk, LGBT bayrağının tasarlanması konusunda gey aktivist ve tasarımcı Gilbert Baker’dan yardım istemiştir. Baker’ın tasarladığı ilk bayrak her biri farklı renkte 8 dikey çizgiden oluşmuştur ve her renk ayrı bir anlam içermektedir: Pembe/ cinsellik, kırmızı/ hayat, turuncu/ şifa, sarı/ günışığı, yeşil/ doğa, turkuaz/ sanat, indigo/ sakinlik ve mor/ruh anlamındadır.

Türkiye’de Onur Yürüyüşü’nün tarihi

Türkiye’de Onur Haftası ilk kez 1993 yılında “Özgür Cinsellik Haftası” adıyla İstanbul’da kutlanmak istendi ancak valilik izin vermedi. 1994 yılından bu yana organize edilen Onur Haftası etkinlikleri kapsamında LGTBİ+ bireyler ve haklarını konu alan paneller, atölye çalışmaları, film gösterimleri, çeşitli sanat ekinlikleri ile konserler düzenleniyor.

Onur Yürüyüşü ise 2003’ten bu yana, 14 yıldır yapılıyor. Fakat İstanbul Valiliği’nin son 4 yıldır yasakladığı yürüyüş izinsiz olarak gerçekleştiriliyor. Son 3 yıldır Ramazan Ayı’na denk geldiği gerekçesiyle yasaklanan yürüyüş geçen yıl, “oluşabilecek muhtemel olumsuzluklar” gerekçe gösterilerek yasaklanmıştı.

Bu yıl da İstanbul Valiliği, 30 Haziran Pazar Günü gerçekleştirilmesi planlanan Onur Yürüyüşü'nü yasakladığını duyurdu. Uluslararası Af Örgütü ise, LGBTİ+ Onur Yürüyüşü’nün güvenli bir şekilde gerçekleştirilmesini sağlaması ve barışçıl toplanma hakkını ayrımcılık yapmaksızın koruma altına alması için İstanbul Valiliği’ne çağrıda bulundu.