Merkez Bankası'nın yeni başkanı hakkında 'intihal' iddiası

Cumhurbaşkanlığı kararnamesiyle Merkez Bankası Başkanlığı görevine atanan Murat Uysal'ın 2001 yılında yazdığı yüksek lisans tezinde intihal yaptığı ve tezin önemli bölümünde birkaç kaynaktan aldığı metinleri kullandığı iddia edildi.

Merkez Bankası Başkanlığı görevine atanan Murat Uysal'ın 2001 yılında yazdığı yüksek lisans tezinde intihal yaptığı ve tezin önemli bölümünde birkaç kaynaktan aldığı metinleri kullandığı yönündeki iddialar, yeni başkanın akademik geçmişinin tartışılmasına yol açtı.

Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü'nde yüksek lisans programını tamamlayan Murat Ünsal, Tezinin savunmasını 3 Ekim 2001'de yaptı ve tez jürisi tarafından başarılı bulundu.

Tezin konusu "Enflasyon hedeflemesi: Dünya'da ve Türkiye'deki Uygulamaları" idi.

BBC Türkçe'de yer alan habere göre; Uysal tezinde enflasyon hedeflemesinin gelişmiş ülkelerde ve gelişen ülkelerde nasıl kullanıldığını inceliyor ve bu uygulamanın merkez bankalarının para politikası stratejileri açısından avantajları ile dezavantajlarını sıralıyor.

Tezde ayrıca Türkiye'deki enflasyon hedeflemesi deneyimine de yer veriliyor.

Uysal'ın tez danışmanı ise Prof. Dr. Erişah Arıcan. Arıcan, 1998 - 2005 yılları arasında Marmara Üniversitesi Bankacılık ve Sigortacılık Enstitüsü'nde Müdür Yardımcılığı ve Yönetim Kurulu Üyeliği yaptıktan sonra, 2006 - 2015 döneminde Enstitü'nün müdürlüğünü yapmıştı.

Erişah Arıcan geçen yıl Varlık Fonu Yönetim Kurulu üyesi, bu yıl ise Borsa İstanbul Yönetim Kurulu Başkanı olarak atandı.

Murat Uysal hakkındaki intihal bulguları nasıl ortaya çıktı?

İntihal konusu ilk kez Ankara Üniversitesi Ekonomi Bölümü'nden öğretim üyesi Kemal Kızılca tarafından Twitter'da gündeme getirildi.

Kızılca, Uysal'ın tezi ile Merkez Bankası ekonomistleri Ferya Kadıoğlu, Nilüfer Özdemir ve Gökhan Yılmaz'ın yazdığı raporlardaki benzerliği "Gerçekten şaşırtıcı!" olarak niteledi.

Ardından siyaset ve ekonomi analisti Can Okar, Twitter'dan paylaştığı mesajlarda Uysal'ın tezi ile ABD'li ekonomist Frederic Mishkin ve bir diğer Merkez Bankası araştırmacısı olan Melike Altınkemer'in kaleme aldığı akademik çalışmalar arasındaki benzerlikleri ortaya koydu.

Mishkin'in Mart 2000'de yayımlanan "Gelişen Piyasa Ülkelerinde Enflasyon Hedeflemesi" başlıklı makalesinin girişi ile Murat Uysal'ın tezinin İngilizce özetinin girişi bire bir aynı paragraflardan oluşuyor.

Uysal'ın tezinin İngilizce özetinin 'Sonuç' bölümü de yine Mishkin'in makalesinin son paragrafıyla bire bir örtüşüyor.

Mishkin'in makalesi, Uysal'ın tezinin Kaynakça bölümünde yer alsa da, İngilizce özetteki bölümlerde herhangi bir referans verilmiyor.

Benzer şekilde Merkez Bankası araştırmacılarının imzalarıyla yayımlanan makalelerin bölümleri de Uysal'ın tezinde değişiklik yapılmadan ve referans gösterilmeden kullanılıyor.

Melike Altınkemer'in İngilizce olarak kaleme aldığı makalenin "Enflasyon hedeflemesi gerçekçi bir seçenek mi?" sorusuna yanıt aranan bölümü, Murat Uysal'ın tezinin İngilizce özetinde "Türkiye'de enflasyon hedeflemesi" başlığı altında kullanılıyor.

Söz konusu bölümde enflasyon hedeflemesinin başarıya ulaşabilmesi için iki ön koşulun bulunduğu, bu koşullardan ilkinin merkez bankası bağımsızlığı, ikincisinin ise enflasyon dışında kur gibi başka bir değişkende hedefleme yapılmaması olduğu belirtiliyor.

Altınkemer'in makalesinden bölümler Uysal'ın tezinde kullanılsa da, Melike Altınkemer'in "Dalgalı kur krizini nasıl yönettiler: Kore, Meksika ve Brezilya örnekleri" adlı makalesi Uysal'ın tezinin kaynakçasında da bulunmuyor.

İntihal nedir?

'Akademik hırsızlık' ya da 'bilimsel sahtecilik' olarak da nitelenen intihal, başka kişilerin ifade, çıkarım ve fikirlerini kaynak göstermeden akademik yayınlarda kullanmak olarak tanımlanıyor.

Marmara Üniversitesi'nin Lisans Üstü Eğitim ve Öğretim Yönetmeliği'nde de intihal, "Başkalarının fikirlerini, metotlarını, verilerini veya eserlerini bilimsel kurallara uygun biçimde atıf yapmadan kısmen veya tamamen kendi eseri gibi göstermek" olarak tanımlanıyor.

Akademik yayınlarda, yararlanılan kaynakların dipnot ve kaynakça bölümlerinde gösterilmesi isteniyor. Bu referansların verilmediği ve farklı eserlerin kopyalandığı yayımlarda intihal yapılmış oluyor.

Türkiye'de intihalin cezası ne?

Türkiye'de intihal yaptığı tespit edilen öğrenciler ve öğretim üyeleri için farklı yaptırımlar uygulanıyor.

Öğrencilere uygulanan yaptırımlar konusunda yetki Yüksek Öğretim Kurumu'na verilmiş durumda.

2013 yılına kadar intihal yaptığı tespit edilen öğrencilere yarım yıl uzaklaştırma cezası verilebiliyordu. 2013'te yapılan yasal düzenlemeyle birlikte intihale verilen cezanın belirlenmesi esnek hale getirilmişti.

İntihal suçu, disiplin suçları altında sınıflandırılmış ve disiplin cezası gerektiren eylemler için "bir haftadan bir aya kadar uzaklaştırma, bir yarıyıl veya iki yarıyıl uzaklaştırma, yükseköğretim kurumundan çıkarma" yaptırımlarının uygulanabileceği kararlaştırılmıştı.

Uysal'ın tezini verdiği Marmara Üniversitesi'nin Lisans Üstü yönetmeliğinin intihalle ilgili bölümünde "Enstitü söz konusu teze ilişkin intihal yazılım programı raporunu alarak danışmana ve jüri üyelerine gönderir. Rapordaki verilerde gerçek bir intihalin tespiti halinde gerekçesi ile birlikte karar verilmek üzere tez enstitü yönetim kuruluna gönderilir" deniyor.