Muzaffer Sarısözen'in aramızdan ayrılışının 59. yılı

Folklor Derlemecisi, Müzisyen, Araştırmacı, Halk Ozanı ve Türk Halk Müziği sanatçısı Muzaffer Sarısözen'in aramızdan ayrılışının 59. yılı.

MUZAFFER SARISÖZEN KİMDİR? KISACA HAYATI (1899-4 OCAK 1963)

Muzaffer Sarısözen 1899 yılında Sivas merkezde bulunan Cami-i Kebir mahallesinde müzikle uğraşan bir ailenin beşinci erkek çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. Yaşadıkları bölgede Sarıhatipzadeler, Sarıhatipsözenzadeler ve Saçlı Efendiler sülalesi olarak tanınırlar. Kendisine de Saçlıların Muzaffer denmekteydi. Babası Nakşibendi şeyhi Hüseyin Hüsnü Efendi annesi ev hanımı Zeliha Hanımdır. Asıl ismi Muzafferiddin Mazhar’dır. Mekteb-i İbtidai (İlkokul) bitirdikten sonra Sivas Sultanisinin (Lise) orta kısmına başladı. Babasının konumu ve o dönemde müzikle uğraşmak pek hoş karşılanmadığı için Sivas’taki evlerinin çatı katını gizli bölmelerle müzik odası gibi düzenlemişler ve buralarda keman, bağlama, ud, tambur gibi müzik aletleri saklamışlardır. Ağabeylerinden Kemal şair, Abdulkadir ise hem şair hem de “Çalgıcı Vali” lakaplı müzisyendi. Küçük yaşta bağlama ve ud çalmayı öğrendi.

Muzaffer Sarısözen 8.sınıfı yarım bırakarak Kurtuluş Savaşına katılmak için Çanakkale Cephesine asker olarak gitti. Askerden döndükten sonra buradan mezun oldu ve Mekteb-i İbtidaiyye Muallim Muavinliği (İlkokullar öğretmen yardımcılığı) sınavını kazanarak Sivas Sanayi Mektebinde muallim yardımcısı olarak görevlendirildi. Burada kısa bir süre sonra ayrılarak tekrar askere gitti. Dönüşte Sivas Öğretmen Okuluna (Sivas Muallim Mektebi) Türkçe öğretmeni olarak başladı. 1923 te ise Sivas Lisesine Musiki Muallimi (Müzik öğretmeni) olarak atandı.1927 yılında İstanbul Konservatuarı müdürü Yusuf Ziya Demirci’nin isteği ile burada keman eğitimlerine başladı. 1929 yılında Sivas Lisesindeki görevine geri döndü. Dönemin Maarif Vekili (Milli Eğitim Müdür) Ahmet Kutsi Tecer’le tanıştı. 1930 yılında ikisi birlikte “Halk Şairleri Koruma Derneği”ni kurdular. Bu derneğin 5-8 Kasım 1931 tarihinde düzenlediği Halk Şairleri Bayramı Aşık Veysel’in de keşfedildiği bir çalışma oldu. Bu şenliğin ardından çıkarılan dergide ilk notalı halk oyunlarına ait makaleyi yayınladı. 1933 yılından itibaren Sivas Lisesinde müdür yardımcılığı yaptı.

İLK DERLEMELER VE HALK OYUNLARINA KATKISI

1937 yılında Halil Bedii Yönetken, Ulvi Cemal Erkin, Hasan Ferit Alnar, Necil Kazım Akses ve Arif Etiken ‘den oluşan ekip Ankara Konservatuarı adına derleme yapmak için Sivas’a geldi. Ahmet Kutsi Tecer’in teklifi ile Muzaffer Sarısözen bu gruba katıldı ve derlemelere başladı. 1938 yılında Ankara Konservatuarı arşiv şefliği görevine getirildi. 1940 yılında Ankara Radyosu “Yurttan Sesler Korosu” nu kurdu ve yönetmeye başladı. 1943’ten itibaren Halil Bedii Yönetken ve Rıza Yetişen ile birlikte yaklaşık 10 yıl boyunca  Amasya, Tokat, Samsun, Ordu, Giresun, Trabzon, Elazığ, Tunceli, Bingöl, Muş, Ankara, Çankırı, Yozgat, Kırşehir, İçel, Antakya, Antalya, Çanakkale, Bursa, Tekirdağ, Bolu, Sinop, Zonguldak, Bilecik, Eskişehir, Van, Kars, Çorum, Ağrı, İzmit, İzmir, Siirt, Mardin ve Bitlis’te derlemeler yaptılar. Bu geziler 1952 yılına kadar devam etti. Yaklaşık 10.000 civarında derleme yaptılar. 1953’te İzmir ve 1954 yılında İstanbul’da “Yurttan Sesler Korosu” nu kurdu ve buradaki sanatçılara derlemeleri öğreterek tüm yurt genelinde sevilen programlar yapmaya başladı.

Muzaffer Sarısözen, 1950 yılında İtalya ve İspanya’da yapılan Avrupa Uluslararası Raks Yarışmasında, Erzurum Bar Ekibi, davulcu Kara Yılan ve zurnacı Mümtaz Ardıç ile birlikte katılmış ve Madrid’de 70.000 kişinin önünde, Biariz ve San Sebastiyan’da yapılan 5 yarışmada takım birinciliği almıştır.

EVLİLİĞİ VE ÖLÜMÜ

Muzaffer Sarısözen, 1951 yılında Yurttan Sesler Korosundan Neriman Altındağ ile evlendi. Bu evlilikten Memil isminde bir oğlu oldu. Sarısözen, 1962 yılında Ankara Devlet Demiryolları Hastanesinde bir prostat ameliyatı oldu. Ağabeyi Abdulkadir Sarısözen’in evine çıkarıldı. Fakat burada tekrar rahatsızlanınca Ankara Hastanesine kaldırıldı. Tüm müdahalelere rağmen 4 Ocak 1963 yılında hayatını kaybetti. Ankara Cebeci Asri Mezarlığında toprağa verildi.

ESERLERİ

Muzaffer Sarısözen’in en önemli çalışması derlediği 10.000 civarında eserdir. Yine “Yurttan Sesler Korosu” ile yaptıkları programlar da onun beğenilen çalışmalarındandır. Özellikle halkoyunları ile ilgili yazdığı makaleler Güzel Sanatlar, Türk Folklor Araştırmaları ve Köy Postası gibi dergilerde, Ulus ve Ülkü gibi gazetelerde yayınlanmıştır. Ölümünden sonra Kültür Bakanlığı “Muzaffer Sarısözen-Hayatı, Eserleri ve Çalışmaları” adlı bir kitap, PTT ise fotoğrafının yer aldığı pulları yayınlamıştır. Başlıca yazılı eserleri ise şunlardır: Seçme Köy Türküleri 1941, Yurttan Sesler 1952, Türk Halk Musikisi Usulleri 1962.

ESERLERİ (Derleme):

Seçme Köy Türküleri (1941),
Yurttan Sesler (1952),
Türk Halk Musikisi Usulleri (1962).
HAKKINDA: Alpaslan Ayral / Muzaffer Sarısözen (1995), Nail Tan / Muzaffer Sarısözen ve Türk Folklorundaki Yeri (Sivas Folkloru, sayı: 61, 1978), TBE Ansiklopedisi (2001), İhsan Işık / Türkiye Edebiyatçılar ve Kültür Adamları Ansiklopedisi (2006).