TBMM başkanlığından 15 Temmuz Araştırma Komisyonu açıklaması

Tarih: 19.07.2022 - 17:07

Kategori: Gündem

Bazı basın yayın organlarında, bir önceki yasama döneminde kurulan ve kamuoyunda 15 Temmuz Araştırma Komisyonu olarak bilinen Meclis Araştırma Komisyonu tarafından hazırlanan rapor taslağı hakkında çıkan haber ve yazılara istinaden, aşağıdaki açıklamanın yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur.

TBMM Başkanlığından yapılan açıklama şöyle:

"Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) çalışma usul ve esaslarını düzenleyen TBMM İçtüzüğü'nün "Meclis araştırma komisyonu ve yetkileri" başlıklı 105'inci maddesinde "Meclis araştırmasının yürütülmesi görevi, genel hükümlere göre seçilecek bir özel komisyona verilir. Bu komisyonun üye adedi, çalışma süresi ve gerektiğinde Ankara dışında da çalışabileceği hususu Meclis Başkanının teklifi ile Genel Kurulca tespit edilir. Araştırmasını üç ay içinde bitiremeyen komisyona bir aylık kesin süre verilir. Komisyon bu süre sonunda da çalışmasını tamamlayamadığı takdirde süre bitiminden itibaren onbeş gün içinde araştırmanın tamamlanmaması nedenleri veya o ana kadar varılan sonuçlar üzerinde Genel Kurulda görüşme açılır. Genel Kurul bu görüşme ile yetinebileceği gibi yeni bir komisyon da kurabilir." hükmü yer almaktadır.

Bu hüküm çerçevesinde bir önceki yasama döneminde yani 01.11.2015 - 24.06.2018 tarihlerini kapsayan 26'ncı Yasama Dönemi içerisinde, TBMM Genel Kurulu'nda alınan 26 Temmuz 2016 tarihli kararla "Fethullahçı Terör Örgütünün (FETÖ/PDY) 15 Temmuz 2016 Tarihli Darbe Girişimi ile Bu Terör Örgütünün Faaliyetlerinin Tüm Yönleriyle Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla Kurulan Meclis Araştırması Komisyonu" (15 Temmuz Araştırma Komisyonu) kurulmuştur.

15 Temmuz Araştırma Komisyonu çalışmalarına 4 Ekim 2016 tarihinde başlamıştır. TBMM İçtüzüğü'nün yukarıda yer verilen 105'inci maddesi uyarınca bir aylık ek süre almadığı için, söz konusu Araştırma Komisyonunun çalışmaları 4 Ocak 2017 tarihinde hukuken sona ermiştir. Buna karşın anılan Komisyon tarafından süresi içerisinde TBMM Başkanlığı'na bir rapor sunulmadığı gibi, 105'inci maddede öngörüldüğü şekilde Komisyonunun çalışmalarını süresi içerisinde tamamlamamasının nedenleri ve o ana kadar varılan sonuçlar üzerinde Genel Kurulda görüşme açılması yoluna da gidilmemiştir.

Bununla birlikte adı geçen Komisyon tarafından hazırlandığı belirtilen ve bazı haberler ile internet sitelerinde resmine yer verilen rapor taslağı, 12 Temmuz 2017 tarihinde Komisyon Başkanı tarafından bir üst yazıyla TBMM Başkanlığı'na sunulmuştur. Ancak, Komisyonun Cumhuriyet Halk Partisi'ne mensup bazı üyeleri (İzmir Milletvekili Aytun ÇIRAY, İstanbul Milletvekilleri Mustafa Sezgin TANRIKULU, Aykut ERDOĞDU ve Zeynel EMRE) tarafından TBMM Başkanlığına sunulan 14 Temmuz 2017 tarihli yazıyla, "kendilerine görüşlerini bildirmeleri için gönderilen taslak rapor ile TBMM Başkanlığına sunulan raporun aynı metin olmadığı, yapılan değişiklikler ve eklemelerin tashih niteliğinde düzeltme ve redaksiyonun çok ötesinde olduğu, bu nedenle raporda yapılan tashih ve redaksiyon dışındaki düzeltmeler ve eklemelerin rapordan çıkarılması gerektiği" iletilmiş, aksi takdirde raporun son hali üzerinde ek inceleme ve görüş bildirme imkânının kendilerine tanınması talep edilmiştir.

Bunun üzerine TBMM Başkanlığı tarafından 17 Temmuz 2017 tarihli yazı ile söz konusu Komisyon üyelerinin itirazlarının değerlendirilerek gereğinin yapılması için 14 Temmuz 2017 tarihli yazı Araştırma Komisyonu'na iletilmiştir. Devam eden süreçte, Komisyon üyelerinin "Komisyonda görüşülen metin" olarak üzerinde mutabakat sağladığı, İçtüzük hükümlerine uygun olarak tüm süreçleri tamamlanmış bir Meclis Araştırması Komisyonu Raporu, TBMM Başkanlığı'na sunulmamıştır.

Dolayısıyla, 26. Yasama Döneminde kurulan 15 Temmuz Araştırma Komisyonu tarafından İçtüzükte öngörülen süre içerisinde tamamlanarak aynı yasama döneminde TBMM Başkanlığı'na sunulan ve Komisyon üyelerinin, Komisyonda görüşülen metin olarak üzerinde mutabık kaldıkları bir rapor, diğer bir ifadeyle TBMM İçtüzüğü hükümleri gereğince hukuken (resmi anlamda) Meclis Araştırması Komisyonu Raporu niteliğini taşıyan bir rapor bulunmamaktadır.

Diğer taraftan TBMM İçtüzüğünün 77'nci maddesinin ikinci fıkrası "Yasama dönemi başında, önceki dönemde verilmiş yazılı soru, Meclis araştırması, genel görüşme önergeleri … hükümsüz sayılır" hükmünü içerdiğinden; 26. Yasama Dönemi'nin bitip, 24.06.2018 tarihinde yeni yasama döneminin başlamasıyla, söz konusu Meclis Araştırması hükümsüz hale gelmiştir. Diğer bir ifadeyle 26. Yasama Dönemi'nin tamamlanmasıyla birlikte, TBMM Genel Kurulu'nun 26 Temmuz 2016 tarihli kararına istinaden Fethullahçı Terör Örgütünün (FETÖ/PDY) 15 Temmuz 2016 Tarihli Darbe Girişimi ile Bu Terör Örgütünün Faaliyetlerinin Tüm Yönleriyle Araştırılarak Alınması Gereken Önlemlerin Belirlenmesi Amacıyla açılan Meclis Araştırması hakkında resmi herhangi bir işlem yapabilme imkânı kalmamıştır.

Dolayısıyla içinde bulunduğumuz 27. Yasama Döneminde TBMM İçtüzüğü'nün 77'nci maddesi uyarınca hükümsüz hale gelen söz konusu Meclis Araştırmasına ilişkin olarak Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı'nca, 26. Yasama Dönemi'nde yaşanılan süreçlerin açıklanması dışında, yapılabilecek yeni bir hukuki işlem bulunmamaktadır.

Ancak söz konusu Araştırma Komisyonu'nun faaliyetlerine ilişkin en önemli bilgi kaynağını teşkil eden komisyon tutanaklarına, bu kapsamda komisyonda yapılan tartışmalara, milletvekilleri veya komisyona davet edilen kişiler tarafından serdedilen görüşlere aşağıdaki internet adresi üzerinden kamuoyunun erişebilmesi mümkün bulunmaktadır."