Türk-İş: Açlık sınırı 2 bin 58 TL, yoksulluk sınırı 6 bin 705 TL oldu

Türk-İş, ekim ayında açlık ve yoksulluk sınırı rakamlarını açıkladı. Buna göre dört kişilik bir ailenin açlık sınırı 2.058 TL, yoksulluk sınırı ise 6.705 TL oldu.

Türk-İş araştırmasının ekim ayı sonucuna göre dört kişilik bir ailenin sağlıklı, dengeli ve yeterli beslenebilmesi için yapması gereken aylık gıda harcaması tutarı (açlık sınırı) 2.058,46 TL. Gıda harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sağlık ve benzeri ihtiyaçlar için yapılması zorunlu diğer aylık harcamalarının toplam tutarı ise (yoksulluk sınırı) 6.705,08 TL. Evli olmayan-çocuksuz bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 2.526,14 TL olarak hesaplandı.

Türk-İş'in ekim ayı raporu şöyle:

Ücretli çalışanların elde ettiği gelir düzeyi ile yapılmak gereken harcama arasındaki fark geçim koşullarının olumsuzluğunu ortaya koymaktadır. Halen geçerli olan asgari ücret 2.020 TL’dir. Oysa bekar bir çalışanın aylık yaşam maliyeti 2.526 TL’dir. Diğer bir ifadeyle elde edilen gelir ile yapılmak gereken harcama arasında var olan 506 TL’lik fark ya borçlanmayla karşılanmak ya da yaşama standardının düşürülmesiyle ortadan kalkacaktır. Ücretli çalışanlar bir yandan fiyat artışları nedeniyle satın alma güçlerinde kayıp yaşarken diğer yandan artan vergi oranları nedeniyle net ücretlerinde de kayıpla karşı karşıya kalmaktadır. Örneğin, ortalama aylık brüt ücreti 4.500 TL olan bir işçi bu yılın Ocak ayında 3.409 TL net ücret alırken (1.091 TL vergi ve sosyal güvenlik primi için kesilmektedir) Haziran ayında net ücreti 191 TL daha azalarak 3.218 TL olmaktadır. Temmuz ayında ücreti yüzde 4 oranında artsa bile, günümüzde 349 TL eksilerek 3.060 TL’ye gerilemektedir. Aslında bu durum, uygulanan ekonomik ve sosyal politikaların ücretli çalışanlara yansımasını ortaya koyan önemli göstergelerden birisi olmaktadır. Geçen yılın aynı ayına göre dört kişilik bir ailenin mutfak harcamasındaki artış tutarı 139 TL’dir. Gıda yanı sıra yapılması zorunlu diğer harcamalarla birlikte aile bütçesine gelen ek yük bir yıl öncesine göre 453 TL olmuştur. TÜRK-İŞ tarafından hesaplanan gıda fiyatları endeksi ile TÜİK tarafından hesaplanan gıda endeksi ve tüketici fiyatları endeksinin yıllık ortalama değişimine bakıldığında, fiyatların halen yüzde 20’ler düzeyinde seyrettiği görülmektedir. 

Türk-İş’in verileri temel alındığında “mutfak enflasyonu”ndaki değişim Ekim 2019’da şu şekilde:
-Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken asgari harcama tutarı bir önceki aya göre yüzde 0,29 oranında azaldı.
-Yılın ilk on ayı itibariyle fiyatlardaki artış yüzde 6,04 oranında oldu.
-Gıda enflasyonunda son on iki ay itibariyle artış oranı –bu yine baz etkisiyleyüzde 7,25 olarak hesaplandı.
-Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 19,26 oldu. 

2019 Ekim ayı itibariyle Türk-İş hesaplamasına temel alınan gıda ürünlerinin fiyatlarında gözlenen değişim şöyle:

-Süt, yoğurt, peynir grubunda; fiyatlarda önemli bir değişiklik söz konuşu olmadı. Ancak çoğu markette ürün çeşidinin azaldığı bu ay daha belirgin oldu. Geçen ay peynir kutularında işaret edilen farklı gramajlar fiyat yanılsamasına yol açıyor. Hesaplamada dikkate alınan inek peynirinin neredeyse iki katına yakın fiyatla koyun ve keçi sütünden imal edilmiş peynirin raflarda yer aldığı da bir gerçek.

- Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat ürünlerinin bulunduğu grupta; kıyma ve kuşbaşı et ile sakatat ürünleri fiyatları değişmedi. Balık ürünleri tezgahta çeşitlendi: Palamut, hamsi, istavrit, levrek, çupra, somon, sarıkanat, uskumru, sardalya, mezgit, barbunya, alabalık vb. kilogramı 15 TL’den 70 TL’ye kadar değişik tutarda oldu. Ancak mutfak harcamasında temel alınan balık ortalama fiyatı biraz düştü. Hesaplamada fiyatı nispeten ucuz ve yaygın satılan balıklar esas alındı. Tavuk fiyatı biraz arttı. Yumurtanın fiyatı bu ay değişmedi. Bakliyat ürünleri (kuru fasulye, kırmızı-yeşil mercimek, nohut, barbunya vb.) fiyatları genelde aynı kaldı.
-Mevsim sebze-meyve ürünlerinin pazarda yaygınlık kazanması mutfak harcamasına olumlu yansıdı ve bunun etkisiyle yapılmak gereken harcama tutarı geriledi. Gıda harcamasında günlük tüketimi sık olan yaş sebze ve meyve fiyatları bu ay geriledi. Ancak pazar esnafı satışların gerilediğinden ve günlük cirolarının azaldığından şikayetçi. Ailenin gıda harcaması içinde ağırlıklı yeri olan yaş sebze-meyve ortalama kilogram fiyatı bu ay 5,08 TL (geçen ay 5,60 TL) olarak hesaplandı. Sebze ortalama kilogram fiyatı bu ay 4,94 TL’ye (geçen ay 5,41 TL), meyve ortalama kilogram fiyatı 5,29 TL’ye (geçtiğimiz ay 5,85 TL) geriledi. Hesaplamada 18 sebze ve 12 meyve olmak üzere toplam 30 ürün dikkate alındı. Hesaplama yapılırken -her zaman olduğu gibi- pazarda yaygın bulunan mevsim ürünleri esas alındı. Araştırmada ürünlerin tek tek ağırlığı yerine harcama sepetindeki meyve-sebze tüketiminin toplam miktarından hareket edildi.
-Ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik gibi ürünlerin bulunduğu grupta; makarna ve irmik fiyatı arttı ve fakat diğer ürünlerin fiyatı yine aynı kaldı.
-Son grup içinde yer alan gıda maddelerinden; tereyağı, margarin, zeytinyağı ve ayçiçeği yağı fiyatı bu ay yine değişmedi. Ancak bazı ürünlerde, fiyatlar biraz yükseltilerek geçen ayın fiyatı “indirim” yapılmış gibi gösterildi. Bu uygulamaya farklı ürünlerde de sık rastlanmaya başlandı. Siyah zeytin fiyatı bu ay ortalamada değişmedi, ancak yeşil zeytin fiyatında artış ortalamada fiyatları artırdı. Yağlı tohum (ceviz, fındık, fıstık, ayçekirdeği vb.) ürünlerinden fıstığın fiyatı arttı, diğerlerinin fiyatı değişmedi. Çay fiyatı da aynı kaldı. Baharat (kimyon, nane, karabiber vb.) fiyatı da değişmedi. Şeker ve tuz ile bal, reçel bu ay fiyatı değişmeyen ürünler arasında yer aldı. Pekmez fiyatı ise arttı. Ihlamur ve salça fiyatı da aynı şekilde değişmedi.