'Türkiye'de tecavüzden hüküm giyenlerin sayısı 3 yılda 23 katına çıktı'

Avrupa Konseyi, kıtadaki cezaevlerinin 2005'ten 2015'e kadar değişimini inceleyen ve Aralık başında yayınladığı "Avrupa'da Cezaevleri" raporunun Türkiye kısmını güncelledi.

Raporun ilk halinde, Türkiye'de 2013-15 arasında tecavüz hükümlülerinin 23 katına çıktığı bilgisi yer almıştı. Güncel halinde ise bu yıllar arasındaki artışın 2,6 kat olduğu, 23 katlık artışın ise 2012-15 arasında gerçekleştiği gözüküyor.

Raporu hazırlayanlar bu hata nedeniyle Adalet Bakanlığı'ndan özür diledi.

Adalet Bakanlığı: Tecavüz hükümlülerine verilen cezaların artmasından kaynaklanıyor

BBC Türkçe'den Onur Erem'in aktardığı habere göre raporun Türkiye bölümünde, tutukluların ve hükümlülerin sayısının 10 yılda büyük artış gösterdiği de gözüküyor.

Adalet Bakanlığı ise bu artışın tecavüz hükümlülerine verilen cezaların artışından kaynaklandığını belirtti.

Raporda Türkiye'deki cezaevlerinde yaşanan değişimler de detaylı bir şekilde inceleniyor.

Avrupa Konseyi, 2015 itibarıyla Türkiye'de nüfusun binde 2,2'sinin cezaevinde olduğunu tespit etti. Türkiye bu oranla, 5 eski Sovyet cumhuriyetinin ardından Avrupa'da 47 ülke arasında 6. sırada. Türkiye'de 2014 itibarıyla cezaevine giren bir kişi ortalama 29,9 ay hapiste kalıyor. Bu, Romanya ve Portekiz'in ardından Avrupa'daki en uzun üçüncü süre.

Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği'nden Hilal Esmer, artışla ilgili olarak BBC Türkçe'ye yaptığı açıklamada "Cinsel şiddetin arttığını ama aynı zamanda kamuoyunda duyarlılığın ve görünürlüğün arttığını; yargının da buna karşı refleksinin arttığını düşünüyorum" dedi.

Esmer, 2013'ten 2015'e kadar kamuoyunda infial yaratan cinsel şiddet olaylarının yaşandığını, Özgecan Aslan cinayetinin de bunlardan biri olduğunu vurguladı.

Şiddetin artmasına etki edebilecek faktörler arasında "ekonomik sıkıntılar, özgürlüklerin azalması, yoksulluk ve kutuplaşmanın" olabileceğini söyleyen Esmer, "23 katlık artış gerçek rakamları göstermiyor. Cinsel şiddet insanların en fazla sustuğu alanlardan biri, bir sürü kişi önlerindeki bariyerlerden ötürü şikayetçi olmuyor" diyor ve ekliyor:

"Hüküm giyenlerin dışında delil yetersizliğinden beraat edenler, davası hiç açılmayanlar veya şikayette bulunamayan insanlar da var. Dolayısıyla tecavüzün de diğer cinsel şiddet türlerinin de daha fazla olduğunu düşünüyorum."

'Hükümet atması gereken adımları atmıyor'

Hükümetin cinsel şiddete karşı mücadeleyi önlemediğini belirten Esmer, bunun bir toplumsal sorun olarak görülmemesi, bütçe ayrılmaması, istatistik tutulmaması, konuyla ilgili bir bakanlık kurulmaması, bir destek sisteminin olmaması, cinsel suçlara özel savcılık ve polis birimleri ile özel çağrı hatlarının olmamasını eleştiriyor:

"Sadece göstermelik bir takım şeyler yapılıyor, Avrupa Birliği müzakerelerinin getirdiği yükümlülükler çerçevesinde yapmış olmak için yapılan şeyler var ama bunlar kocaman bir yarayı yara bandıyla tedavi etmek gibi.

"Hükümet eskiden kadın örgütlerine bir takım konularda danışırdı. Şimdi ise kendi alanında kendi desteklemek istediği sivil toplumu yaratıyor, kendi medyasını yarattığı gibi. Eleştiren, talep eden seslere çok duyarlı değiller. Bu sadece kadın hareketinde değil, diğer alanlarda da böyle."

Adalet Bakanlığı: Artışta cezaların uzamasının rolü var

Adalet Bakanlığı ise cezaevlerindeki tecavüz hükümlüsü sayısının artışının temelinde değişen tecavüz yasalarının olduğunu, cezaların uzamasıyla birlikte tecavüz hükümlülerinin daha uzun süre cezaevinde kaldığını ve sirkülasyonun azalması nedeniyle cezaevinde aynı anda bulunan tecavüz hükümlüsü sayısının arttığını söyledi.

Rapordaki verileri Adalet Bakanlığı'na bağlı Ceza ve Tevkifevleri Genel Müdürlüğü'ne gönderdiği sorularla toplayan Avrupa Konseyi, cezaevlerinde ölüm oranının 2005-2014 arası yüzde 162 arttığını, intihar oranının ise yüzde 37 azaldığını tespit etti.

Hükümlülerin işledikleri suçlar

Cezaevleri bütçesi de bu süreçte yüzde 74 artış gösterdi. Türkiye, eski komünist ülkelerin ardından mahpus başına günlük 21,7 euro harcamayla Avrupa'da en az harcama yapan 15. ülke oldu.