Avrupa Adalet Divanı: AB İstanbul Sözleşmesi'ni onaylayabilir

Avrupa Parlamentosu'nun görüşüne başvurduğu Avrupa Adalet Divanı, Avrupa Birliği'nin bütün ülkelerin onaylamasını beklemeden İstanbul Sözleşmesi'ni onaylayabileceğini bildirdi.

Avrupa Adalet Divanı, Avrupa Birliği'nin (AB) de İstanbul Sözleşmesi olarak bilinen Kadınlara Yönelik Şiddet ve Ev İçi Şiddetin Önlenmesi ve Bunlarla Mücadele Hakkındaki Avrupa Konseyi Sözleşmesi'ni, cezai takibat ile iltica ve mültecilerin haklarında iş birliği söz konusu olduğunda, onaylayabileceği yönünde görüş bildirdi.

Avrupa Konseyi tarafından 2011 yılında imzaya açılan İstanbul Sözleşmesi, kadına karşı şiddetin önlenmesinin yanı sıra cinsiyet eşitliğinin sağlanmasını ve ayrımcı uygulamalara son verilmesini öngörüyor.

Avrupa Birliği dahilinde, bu önlemlerin önemli bir bölümü üye ülkelerin yetki alanına giriyor. Cezai takibat, iltica ve göç konularında iş birliği ile AB'nin sözleşmeye dahil edilmesi ise AB hukukuna bağlı bulunuyor. Bu nedenle de İstanbul Sözleşmesi'ni üye ülkelerin yanı sıra AB'nin de onaylaması gerekiyor.

AB, İstanbul Sözleşmesi'ni imzalamasına rağmen henüz onaylamadı. Avrupa Parlamentosu bu karmaşık sürece ilişkin olarak, Avrupa Adalet Divanı'ndan görüş istemiş, üye ülkelerde oy birliği ile alınan bir karar olmamasına rağmen, AB'nin sözleşmeyi onaylamasının mümkün olup olmadığı yönünde görüş istemişti. Bu şekilde AB'nin uluslararası sorumluluklarını ihmal etmesinin önlenmesi hedeflenmişti.

Çarşamba günü konuya ilişkin görüşünü açıklayan Avrupa Adalet Divanı, AB'nin ilgili bölümleri onaylaması gerektiğini bildirdi.

AB Konseyi İstanbul Sözleşmesi'ni onaylamak için AB'ye üye bütün ülkelerin sözleşmeye onay vermesini bekliyordu. Ancak Polonya ve Hırvatistan'da sözleşmenin onaylanması ile ilgili çekinceler bulunuyor.

Lüksemburg'da bulunan Avrupa Adalet Divanı, ancak AB'nin sözleşmeyi onaylamasının oy birliği ilkesini çiğnememesi gerektiğine işaret ederek, eğer beklemek istenmiyorsa, nitelikli çoğunluğun oyları ile sözleşmenin onaylanabileceğini bildirdi.

Türkiye çekilmişti
İstanbul Sözleşmesi'ne 2011 yılında ilk imza atan ülkelerden biri olan Türkiye, 20 Mart 2021'de Resmi Gazete'de yayımlanan Cumhurbaşkanı Kararı ile sözleşmeden çekildiğini duyurmuş ve karar 1 Temmuz'da yürürlüğe girmişti.

Türk hükümetinin, kadına karşı şiddeti ve ayrımcılığı önlemeyi hedefleyen İstanbul Sözleşmesi'nden çekilmesine muhalefet, sivil toplum kuruluşları ve kadın hakları savunucularını yanı sıra Avrupa Birliği ve Avrupa Konseyi ile Avrupa ülkeleri ve ABD tepki göstermişti.