Basın İlan Kurumu, üçten fazla Evrensel gazetesi alınmasını suç saydı!

Basın İlan Kurumu, (BİK) Evrensel gazetesinin, bayi satışlarına dair verdiği ilan ve reklam kesme cezasına yaptığı itirazı reddetti. BİK, Evrensel gazetesi okurlarının 3’ten fazla aldığı gazeteleri kanun hükmüne aykırılık saydı. BİK ayrıca bu gazetelerin nereye götürüldüklerine de raporlarında ye...

Basın İlan Kurumu, okurların toplu şekilde gazete almasını kanun hükmüne aykırı sayarak gazetenin asgari fiili satış şartını gerçekleştiremediğini iddia etti. Bayilerde tek tek incelemeler yapan BİK, okurların toplu gazete almasını ceza sebebi olarak gördü.

Raporda, toplu alımlara yer verildi
BİK 28 Kasım 2019’da Adana, Ankara, Diyarbakır, İstanbul, İzmir ve Kocaeli’de tek tek bayilere giderek “Son noktalı bayilerde satışların makul ve kabul edilebilir gerekçelerle birden fazla yapılan satışlar istisna olmak üzere fiilen ve birer birer yapılmış olması” hükmüne aykırılık teşkil ettiğini, okurların “birden fazla gazete aldığını” belirlediğini aktardı.

BİK, Diyarbakır’da  28 Kasım’da Nevzat Aydın bayisine gönderilen gazetelerin 5’inin bir kişi tarafından alınıp cezaevine götürüldüğünü tesit etti. Kurum bu 5 gazetenin cezaevine götürüldüğü bilgisine nereden ulaştığına ise raporunda yer vermedi. 28 Kasım’da İzmir’de Meydan Market’te 8 gazetenin, Has-Er Market’te 3 gazetenin bir kişi tarafından alınması gazeteye verilen cezanın sebebi sayıldı.

Kurum, Ankara’da 28 Kasım 2019’da Mert Ulaş adlı bayiye 47 gazete ulaştırıldığı, 43 gazetenin bir okur tarafından alınıp dağıtıldığını belirtti. Okurların Adana’da Nesrit Bulut bayiinden 5, Aktif Gıda Pazarlama adlı bayiden 2 adet gazete alması yine tuhaf bir biçimde BİK raporlarına yansıdı. Gebze’de BİK’in yaptığı denetimlerde ise Şen Gıda bayisine 20 gazete verilmesi ve bunun 15’inin toplu olarak satın alınması, Zaman Gıda’dan ise 8 gazetenin alınması raporda yer aldı.

"Basın ilan kurumu, hem savcı, hem hâkim, hem de polis rolü oynuyor"
Gazetenin Avukatı Devrim Avcı, Basın İlan Kurumunun görevinin yönetmelikle resmi ilanları ve reklamları dağıtmak olarak belirlendiğini ancak kurumun bunu Evrensel, BirGün, Cumhuriyet gibi gazeteleri bastırmak için kullandığını belirterek “Basın İlan Kurumu kendi kendine resen şikâyetçi oluyor, kendi kendine araştırma yapıyor ve cezasını yine kendisi veriyor. İlan kesiyor reklam durduruyor. BİK hem şikayetçi, hem mağdur, hem savcı, hem hâkim, hem de polis rolü oynuyor. Böyle bir durum hukuk devletinde kabul edilemez.” dedi. 

"Okurlara fiziki takip mi uygulanıyor"
Devrim Avcı şöyle devam etti: “Diyarbakır’da gazete alıp cezaevine götürüyor’ deniliyor. Siz gazeteyi alan insanları takip mi ediyorsunuz? Cezaevine götürüldüğünü nereden biliyorsunuz? Fiziki takip sürecine mi alıyorsunuz? Biz bu tutanaktan onu anlıyoruz. Gazete okur üzerinden cezalandırılmaya çalışılıyor. Biz de bunlarla ilgili hukuki yola başvuracağız elbette.”

Resmi ilanlar 2 ay sonra tamamen kesilecek
Basın İlan Kurumu ayrıca kararında “Durma kararı kendisine tebliğ edildiği tarihten itibaren altı ay içinde yayınlama hakkı yeniden devam edemeyen gazetelerin, … resmi ilan ve reklam yayınlama hakkı sona erer.” maddesini de hatırlattı. Kurum “Resmi İlan ve Reklamlar ile Bunları Yayınlayacak Süreli Yayınlar Yönetmeliğinin yayınlama hakkının durması başlıklı 19. maddesi uyarınca gazetenin ihlalinin devam etmesi sebebiyle resmi ilan yayınlama hakkının durdurulmasının devamına” karar verdi. Yaklaşık 4 aydır cezalı durumda gösterilen Evrensel'in, Basın İlan Kurumunun resmi ilan hakkını sona erdirmesine ise 2 ay kaldı. Mart ayına kadar “Resmi ilan durdurma cezası” sona ermezse; Evrensel, resmi ilan alamayan gazete statüsüne girecek.

Basın meslek örgütlerinden tepki

Basın meslek örgütleri bir kişinin kaç gazete alacağına Basın İlan Kurumunun karar veremeyeceğini söyledi. 

"KAÇ GAZETE ALACAĞIM BENİM SORUNUMDUR, BİK’İN DEĞİL"
Türkiye Gazeteciler Sendikası Genel Başkanı Gökhan Durmuş Basın İlan Kurumunun muhalif medya kuruluşlarına yönelik ekonomik yaptırımlarının son yıllarda baskın hale geldiğini, yapılan haberlere yönelik ceza davaları ile yıldıramadıkları medya kuruluşlarını ekonomik yönden kıskaca almanın aracına dönüşen Basın İlan Kurumunun ilkelerini, yönetmeliklerini çiğneyerek ilan kesme cezaları verdiğini belirterek “1961 yılında resmi ilanların dağıtımında adaletsiz davranmanın önüne geçmek, hükümet ile gazeteleri karşı karşıya getiren uygulamalar son vermek amacı ile kurulan Basın İlan Kurumu, son yıllarda hükümetin memurluğunu yapar hale gelmiştir.” dedi.

"ARTIK TAKİP EDİLİYORUM DİYE ARKAMA BAKMAM MI GEREKECEK?"
“Evrensel gazetesine verilen ilan kesme cezasının gerekçesinde okurların birkaç gazete satın almasını gösteren Basın İlan Kurumu, sadece bu konuda bile eşit davranmamaktadır. İktidara yakın birçok gazetenin toplu toplu satıldığı herkesin malumu iken bir insanın iki tane Evrensel almasının ilan kesme gerekçesi yapılması kabul edilemez.” diyen Gökhan Durmuş şöyle devam etti: “Evrensel gazetesinin başlattığı ‘oku okut’ kampanyası çerçevesinde her gün iki gazete alan birisi olarak artık takip ediliyorum diye arkama bakmam mı gerekecek? Bu nasıl bir karardır. Benim kaç gazete alacağım benim sorunumdur, Basın İlan Kurumunun değil. Basın İlan Kurumunun görevi bayilere giden gazetelerin kaçının satılıp satılmadığına bakarak gazete satışının sınırı geçip geçmediğine bakmaktır.

Ayrıca bu fiziki takibin hangi mevzuata göre yapıldığının da açıklanması gerekmektedir. Basın İlan Kurumu bir an önce yönetmeliklerini, mevzuatlarını, kuruluş ilkelerini hatırlayıp eşitlik ilkesiyle hareket etmelidir.

Evrensel gazetesine verilen ilan kesme cezası derhal iptal edilmeli, gazeteye resmi ilanlardan hak ettiği pay verilmelidir.”

"BİRDEN FAZLA GAZETE ALMAK NE ZAMANDAN BERİ SUÇ?"
Türkiye Gazeteciler Cemiyeti Genel Başkanı Turgay Olcayto gazetelere adil bir biçimde ilan dağıtmak için 1961’de kurulan yarı özerk Basın İlan Kurumunun ne yazık ki günümüzde iktidara sıkı sıkıya bağlı bir müessese haline geldiğini belirterek “Görevi sadece muhalif gazetelere uyduruk cezalarla baskı altına almak, zaten sıkıntıda olan bu gazeteleri daha da güç duruma sokmak haline gelmiştir.” dedi. Türkiye Gazeteciler Cemiyeti olarak Basın İlan Kurumuna pek çok uyarıları olduğunu belirten Olcayto şöyle devam etti: “Ama bu tutumlarından vazgeçmiyorlar. Zaten şimdiki yöneticileriyle de vazgeçmeleri mümkün değil. Son olarak Evrensel’e uyguladıkları ceza ise gerçekten komiktir. Dayanışma amacıyla bayiden birden fazla gazete almak ne zamandan beri suç oldu? Bunu anlamakta zorlanıyoruz. Ama elbette bugünler geçecek. Bugünkü Basın İlan Kurumunun yöneticileri iktidara değil halka hesap vermek durumunda kalacaklar.”

"BASKI İÇİN BAHANE UYDURUYORLAR"
DİSK Basın İş Genel Başkanı Faruk Eren Basın İlan Kurumunun kararını “Şaka gibi bir gerekçe” olarak niteledi ve “Baskı için bahane uyduruyorlar” dedi. İktidarın; gerçeklerin kamuoyu tarafından duyulmasını istemediğini belirterek “O yüzden de gerçekleri yazan gazetelere baskı uyguluyorlar. Bu baskının bir bölümü de Evrensel’e, BirGün’e olduğu gibi ekonomik baskılar. Ama her şeye rağmen gerçekler gazeteciler tarafından kamuoyuna aktarılmaya devam edilecek. Ayrıca bugünden sonra 2 değil 3 gazete alacağız.”

"BİR GAZETENİN KENDİ DAĞITICILARINCA ULAŞTIRILMASI NEDEN SORUN OLUŞTURUYOR?"
Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) Türkiye Temsilcisi Erol Önderoğlu “Basın İlan Kurumu, onca yıldır politik ahlaksızlık, tetikçilik, ayrımcılık ve hoşgörüsüzlüğe bulaşan gazetelerle ilgili ‘performansını’ anlatmadan, onca güçlükle emek ve işçi haklarını yurttaşın gündemine getiren bir gazeteye çullanmasından rahatsızlık duymalıdır” diyerek şöyle devam etti: “İktidara yakın gazetelerin kamu kuruluşlarınca topluca satın alınması veya hayır olarak dağıtılması meşru görülüyor da; bir gazetenin kendi dağıtıcılarınca ulaştırılması neden sorun oluşturuyor? Türkiye medya düzenleyiciliği çifte standart üzerinden bir tasfiye yürütüyor.”

"BİK’İN AJANLARI MI VAR?"
Çağdaş Gazeteciler Derneği Genel Başkanı Can Güleryüzlü Türkiye’de devlet kurumu niteliği ve sıfatı taşıyan birçok kamu kurumunun, ‘bir siyasi’ anlayış doğrultusunda hareket ettiğini, adeta ‘o siyasi görüşün’ maşası şeklinde kullanıldığını belirterek “Dün Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) ile Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı, bugün de Basın İlan Kurumu Genel Müdürlüğünün, mevcut siyasi iktidarın ‘yandaş gazete ve gazeteci yaratma’ talimatıyla işlemler yaptığı tartışmasız görülmektedir.” dedi. 

"EVRENSEL GAZETESİNİN HEDEF ALINMASINA ŞAŞIRMADIK"
Bir yandan iktidara yakın televizyon kanallarındaki yayın ihlalleri görmezden gelinip ‘halkın haber alma hakkı’ doğrultusunda yayın yapan televizyon kanallarının RTÜK aracılığıyla cezalandırıldığını, diğer yandan Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığının basın kartları üzerinden gazetecilere gözdağı verdiğini; şimdi de Basın İlan Kurumu eliyle halkın sesi olan gazetelere resmi ilan kesme cezaları yağdırıldığını belirten Güleryüzlü “Bu açıdan Evrensel gazetesinin hedef alınmasına şaşırmadık. Çünkü; Evrensel gazetesi, iktidarın sömürü sistemini açığa vuran, sömürülenlerin haklarını yıllardır sayfalarına taşıyan ve emekçilerin mücadelesini, gazetecilik nesnelliğinde kalarak duyuran bir yayın organıdır ve bu nedenle hedef alınmıştır.” dedi. 

"EVRENSEL’İN GAZETECİLİK ANLAYIŞI HEDEF ALINIYOR"
Güleryüzlü şöyle devam etti: “Bu son uygulama da Evrensel gazetesine yönelik uzun zamandır devam edegelen ‘susturma’ girişiminin bir parçasıdır. Genel baskılara ek olarak dağıtımda sorunlar yaşatılması, çalışanlarına basın kartı verilmemesi ve çeşitli davalarla karşı karşıya kalan Evrensel gazetesinin şimdi de resmi ilanlarının kesilmesi, konunun Basın İlan Kurumunun, cezaya gerekçe yaptığı ‘bahanelerle’ sınırlı olmadığı, Evrensel’in gazetecilik anlayışının hedef alındığının kanıtlarıdır. Basın İlan Kurumu, ilan kesme cezasını verirken akıl almayacak düzeyde saçma gerekçeler üretmiştir. Gazetenin bazı yerlerde toplu alımını, gazete çalışanlarının alımı şeklinde yansıtmış; aynı şekilde alınan bazı gazetelerin cezaevine götürüldüğü kaydedilmiştir. Basın İlan Kurumu, söz konusu toplu alımı yapanları açıklamak ve bunların Evrensel gazetesi çalışanı olduğunu ispatlamak zorundadır.

"BİK ÖNCE ÇALIŞMA VE MALİ RAPORLARINI AÇIKLASIN"
İkincisi kısaltması ‘BİK’ olan Basın İlan Kurumunun çeşitli yerlerde ‘ajanları’ mı vardır ki alınan gazetelerin nereye götürüldüğünü takip etmektedir? Eğer BİK, MİT olmak amacındaysa, o zaman MİT’in içinde bir daire başkanlığına dönüştürülsün ve isminden de ‘basın’ kelimesini çıkarsın. Basın İlan Kurumu, okurların hangi gazeteyi kaç tane aldığını takip edeceğine, ‘ticari sır’ diyerek açıklamadıkları çalışma ve mali raporlarını açıklasın. Hangi basın kuruluşuna ne kadar reklam verildiğini şeffafça kamuoyuyla paylaşsın.

Çağdaş Gazeteciler Derneği olarak iktidarın, Basın İlan Kurumu sopasıyla cezalandırmaya çalıştığı Evrensel gazetesinin yanındayız. Gazetelerin ve gazetecilerin, davalarla, cezalarla ve ekonomik yaptırımlarla baskı altına alınması kabul edilemez.”