Dr. Türkan Başyiğit: Siz bu ülkede Atatürk’ü yok etmeye çalışırsınız ama o döner bulur sizi

Dokuz Eylül Üniversitesi Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü öğretim üyesi Dr. Türkan Başyiğit Can Ataklı’nın sunduğu Yazı İşleri programına konuk olarak katıldı.

Türkan Başyiğit’in açıklamaları şöyle:

“Bugünkü zihniyet hep Osmanlı diyor. Osmanlı’da kadınlar sayılmıyorlar, nüfus sayımlarında bile yoklar. Erkekleri, koyunları, keçileri sayıyorlar, kadınlar sayılmıyor. Çünkü vergi alınmıyor kadınlardan. Biz cumhuriyetle birlikte adam yerine konuluyoruz. Atatürk diyor ki ‘kadınlar ve erkekler birlikte yürümeliler” diyor. Erkekler kendilerini kadınlardan üstün görüyorlarsa, fırsat eşitliği tanımıyorlarsa oturup ne kadar Atatürkçüyüz diye sorgulamalılar.

30’lar açısından bakınca ‘kadınlar hakları için mücadele vermediler, Mustafa Kemal gümüş tepside sundu’ diyorlar. Benim türbanlı bacım zannediyor ki 2000’li yıllardan sonra seçilebildiler. 

1915’te erkekler cephede kadınlar fabrikalarda çalışıyor. İstanbul’da eylem yapıyorlar ‘çarşaf giyinmek istemiyoruz’ diye. Milli mücadelede kadınlar yine var. Nezihe Muhittin 1912’de Osmanlı’nın en iyi edebiyatçısı kabul ediliyor. Bakıyor ki cumhuriyet sonrası erkekler iktidardalar Atatürk’e muhalefet eden parti kurulacak. Cumhuriyeti yıkmak için kurulmuşlar. Nezihe Muhittin ‘ben de parti kurmak istiyorum’ diyor. Kadınlar Fırkası’nı kurmak istiyor. Kuramıyor ama Türk Kadınlar Birliği’ni kuruyor. Bugün erkeklerle eşitiz kanun önünde, miras konusunda, iş başvurusunda eşitiz. Japonya’da kadınlar erkeklerden yüzde 40 az ücret alıyorlar. 2017’de bunun mücadelesini veriyorlardı.
1930’lara gelirken belediye seçimleri yapılacak. Atatürk artık ‘Kadınlarımız Meclis’te olmalılar’ der. Türkiye’de ilk defa kadınlar da oy kullanacak seçilme hakkını da elde edeceklerdir.

İlk seçilen kadın Bursa Belediye Meclis Üyesi Zehra Budunç. Hem Kuvayı Milliye’ye katılmış hem de kızların erkeklerle birlikte okumaları için çağdaş eğitim kurma mücadelesini vermiştir. Vitrin kadını değil hakkıyla seçilmiştir. 34’te kadınlar vekil olarak da temsil olacaklardır. Yine vitrin kadınları değildir. Bir köylü kadın Satı kadın vardır Meclis’te. Aynı zamanda cumhuriyetin ilk muhtarlarından. Milli mücadele döneminden itibaren bir duruşu vardır. O sırada Almanya’da Yahudi avına başlanacak, Hitler iktidara gelecek. Sadece İngiltere’de kadınların seçme seçilme hakkı var. Biz cumhuriyeti kurarken Fransız İhtilali’nden esinlendik. Ulus devletti çünkü. Cumhuriyet de ulus devletti. Fransa’da kadınlar 1789’dan sonra seçme seçilme haklarını elde edemediler, 1945’de elde edecekler bu hakkı. Kadınlar pankart açıyor ‘Türkiye’deki kadınlar 1934’ten beri Meclis’teler. Türkiye’deki kadınlar kadar olamadık. Biz de Meclis’te olmak istiyoruz’ derler.
30’lar faşizmin, sosyalizmin yükseldiği süreçte Türkiye’de demokrasinin tüm koşulları oluşturulmaya çalışılmaktadır. Birçok ülkeden çok daha önce seçme seçilme haklarımızı elde ettik.

Din istismara açıktır, sorgulamak yoktur. Avrupa’nın o dönemlerine skolastik çağ demişlerdir. Descartes’la birlikte aydınlanma çağı başlamıştır. Akıl ön plandaysa bunu gerçekleştirebiliyorsunuz. Akıl tutulmasında bilim, sanat olmaz. Türkiye’nin bu akıl tutulmasından bir an önce kurtulması gereklidir.

Medya 1. güç olma noktasına geldi. Medya size neyi gösterirse onu algılıyorsunuz. Atatürk’ü yok etmeye çalışanlar var. Ders programlarından çıkarılıyor ama 80 milyonun kalbinde yaşıyor. Gerekirse tek tek anlatırız. Herkesin bir görevi var. Akademisyenim, cumhuriyet tarihi üzerinde çalışıyorum.

Rafet Angın ‘Atatürk’ün ne olmak istiyorsun’ sorusuna ‘matematik öğretmeni’ demiştir. Atatürk kendisine’ tarih öğretmeni ol’ demiştir. Tarih öğretmeni olmuştur. Türkan Saylan cüzzam üzerine çalışıp bunu yok eden kadın. ‘Ülkemin üzerine sinen karanlığı da yok etmeliyim’ diyor. Her eğitimli kadının bu cumhuriyete borcu var.

2023’ün gençleri için bir kitap yazdım Atatürk’ü anlatan. 20’lerde bu ülkede çok büyük başarılar olduğun gösteren. Siz bu ülkede Atatürk’ü yok etmeye çalışıyorsunuz ama o döner sizi bulur’ diyor bu kitap. 35’ten fazla ülkede heykeli var Atatürk’ün. Ders kitaplarında vardır. Küba’da, Yeni Zelanda’da, Avusturya’da görüyorsunuz. Kaçarsanız kaçtığınız ülkede de sizi Atatürk bulacaktır.

İsmail Kahraman kadınlara bir şey söyledi. Biz söylediğimizde insanlar fark etmiyordu. Kadınlardan sanatçılardan rahatsızlar? Her yerde kadınlar var, daha çok olacağız. Cumhuriyet sayesinde çok şey elde ettik.

Afife Jale bir Müslüman kadın, sahneye çıkmak istiyor, çıkıyor. Hapse atılıyor. Onu diğer kadılar izliyor. 1932'de dünyada faşizm rüzgarları eserken Türkiye’de Halkevleri açılıyor. Tiyatro kolları var. Çorum, Diyarbakır, Kars’ta kadınlar sahneye çıkıyor. Kimi öğretmen kimi ebe kimi manav kimi asker eşi… Piyesler oynuyorlar. Korktukları bu. Kadınlardan, kadınların gücünden korkuyorlar.

Taksim Anıtı ve Taksim Meydanı aslında Cumhuriyet Anıtı ve Cumhuriyet Meydanı'dır. O heykeli yapanlar arasında Sabiha Bengü Taş var. Bu ülkenin ilk kadın heykeltraşı. Taksim Anıtına heykel yapılacak. İtalyan heykeltıraşla birlikte 4 kişi çalışacak. Başvuranlar arasından Sabiha kBengü Taş kazanıyor. 21 yaşlarında genç kız İtalya’ya gidip nasıl eğitim alacak, diyorlar. Mücadele ediyor ve gidiyor İtalya’ya. Satj yapıyor İtalyan heykeltıraşın yanında ve sonra Türkiye’ye dönüyor.

Leyla Gencer büyük sanatçımız. Dünyada da Leyla Gencer yılı yapıldı. Üniversitedeki işine düzenli gitmediği için atıldı. İtalya’da başroldeydi oysa, işini asmıyordu.

Dilhan Eryurt Amerika’ka Avrupa’da yaşasa hayatı filme çekilmiş, Oscar almıştı. Eryurt bursla NASAya gidiyor. Doktora tezini hazırlıyor. NASA aya insan gönderecek ama ayın atmosferi nedir, bilinmiyor. Eryurt’un doktora tezi bakış açısını değiştiriyor. Bunun üzerine aya insan gönderiyorlar. Bir Türk kadını sayesinde dünya aya ayak basmıştır. Çalışmalarını bitirip ODTÜ’ye gelip astrofizik bölümünü kurmuştur. Arkalarında zengin çocuklar, torunlar bırakma derdi yok, milletinden aldığını milletine vermiştir. Erzurum’da okul, yurt, kreş yaptırır.

Remziye Hisar... Cumhuriyetin ilk kimyagerlerinden birisi. Cumhuriyetin yurt dışına okumaya gönderdiği öğrencilerden. Fransa’da doktora tezi hazırlar. Birincilikle bitirir. Madam Curie’nin yanında doktora tezi verir. O dönemde Paris basınında yer alır. Kalması teklif edilir ama Türkiye’ye döner kimya bölümünün kurulmasında katkı sağlayacaktır. Bu değerlerimizi unutuyoruz. Curie’yi biliyorsunuz ama Hisar’ı bilmezseniz