Gıda fiyatlarındaki yıllık enflasyon yüzde 36 arttı

TÜİK’in Eylül ayı sonunda tek haneli oranlara indiğini açıklamasına rağmen halkın en yoksul kesiminin parasının büyük bölümünü ayırmak zorunda olduğu gıda harcamalarında son bir yılda yaşanan artış yüzde 36,9’u buldu.

Birleşik Kamu-İş Konfederasyonu Ar-Ge birimi KAMUAR’ın, Ankara’daki pazar ve marketlerden fiyatlarını her ay düzenli olarak derlediği ve halkın en fazla tükettiği 77 gıda maddesinden oluşan bir sepeti esas alarak yaptığı “halkın enflasyonu” araştırmasının ekim ayı sonuçları açıklandı. Araştırmaya göre söz konusu sepet için harcanan para ekim ayında bir önceki aya göre yüzde 09,5 oranında azalırken, yılın ilk 10 aylık döneminde yüzde 31,2, son bir yıllık dönemde ise yüzde 36,9 oranında artış kaydetti.

Araştırmayla, gıda fiyatlarında yaşanan yükselişten en büyük zararı, gelirinin büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda olan ve enflasyona karşı herhangi bir koruması bulunmayan ücretlilerin ve yoksulların yaşadığı gerçek enflasyonun boyutunun ortaya konulması amaçlanıyor.

TÜİK’in en son açıkladığı Hane Halkı Tüketim Harcaması araştırmasına göre 2018 yılında Türkiye’deki en yoksul yüzde 20’lik kesim harcamalarının yüzde 28,7’sini gıda için yaparken, en zengin yüzde 20’lik kesim ise gıdaya en yüzde 15,4 oranında pay ayırdı. Gıdanın harcamalar içerisindeki payı Türkiye genelinde ise yüzde 20,3 olarak ölçüldü. Dolayısıyla gıda fiyatlarında yaşanan artış ve azalışlar, harcamalarının büyük bölümünü gıdaya ayırmak zorunda bulunan yoksulların enflasyonunu zenginlere göre çok daha fazla etkiliyor.

Türkiye’deki aileler gıda için harcadıkları her 100 liranın 17,9 lirasını pirinç, ekmek, bulgur, buğday unu, makarna ve şehriye gibi ürünlere harcıyor. Diğer ülkelere göre miktar olarak çok az tüketilmesine rağmen, dünyanın belki de en yüksek fiyatlarının geçerli olması nedeniyle et ve balık için yapılan harcamalar ise gıda harcamalarının yüzde 22,4’ünü oluşturuyor. Süt, peynir, tereyağı ve diğer süt ürünleri ile yumurtanın gıda harcamaları içerisindeki payı ise yüzde 13,4’ü buluyor. Türkiye’de gıda için harcanan her 100 liranın 5,5 lirası tereyağı dışındaki yağlara,10,8 lirası meyveye, 15,1 lirası sebzeye, 6,1 lirası şeker, reçel, bal gibi gıda ürünlerine, 3,1 lirası çay ve kahveye, 3,6 lirası alkolsüz içeceklere, 2,2 lirası ise diğer gıda maddelerine ayrılıyor.

Bu arada araştırmalara göre yoksullar gıda harcamalarının büyük bölümünü ekmek, tahıl ve sebzeye ayırırken, zenginlerin gıda harcamalarının büyük bölümünü et balık ve deniz ürünleri meydana getiriyor.

GIDA FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİM (Ekim 2019)
	Bir Önceki Aya Göre (%)	Aralık 2018’e göre (%)	Yıllık  (%)
Ekmek, un, bulgur, makarna v.b.	-0,1	12,2	16,2
Et-Balık	0,5	6,4	4,3
Süt, süt ürünleri, yumurta	3,1	40,5	33,4
Yağ	2,0	15,7	15,0
Meyve	12,7	57,2	78,7
Sebze	-17,5	28,4	68,2
Bakliyat	-0,6	8,9	10,4
Diğer	0,5	41,4	41,3
Ortalama	-0,5	31,2	36,9

 

Ekim’de, ekmek, un, bulgur, pirinç, makarna fiyatlarında bir önceki aya göre, makarna fiyatlarına bağlı olarak yüzde 0,1 oranında azalış yaşanırken, et-balık harcamalarında yüzde 0,5 oranında artış oldu.

Ekim’de süt ve süt ürünleri ile yumurta harcamaları yüzde 3,1 oranında artarken, katı ve sıvı yağ fiyatlarında yüzde 2 oranında yükseliş kaydedildi.

Meyve harcamalarının yüzde 12,7 oranında arttığı eylül ayında sebze harcamalarında ise bir önceki aya göre yüzde 17,5 oranında yükseliş yaşandı.

Bakliyat fiyatları nohut fiyatındaki düşüşe paralel olarak yüzde 0,6 oranında azalırken, salça, zeytin, bal, çay tuz ve benzeri gıda maddelerinden oluşan diğer gıda fiyatlarında yüzde 0,5 oranında artış oldu.

OCAK-EYLÜL DÖNEMİ

Yılın ilk on aylık döneminde gıda fiyatlarında toplam yüzde 31,2 oranında yükseliş kaydedildi.  Geçen yılın aralık ayına göre ekmek, un, bulgur vb. gıda ürünlerinin fiyatları yüzde 12,2, et ve balık fiyatları yüzde 6,4 oranında arttı. Süt ve süt ürünlerinin fiyatlarında yüzde 40,5, meyve fiyatlarında yüzde 57,2, sebze fiyatlarında yüzde 28,4, bakliyat fiyatlarında yüzde 8,9 artış oldu.  Yağ fiyatlarının yüzde 15,7 oranında arttığı bu dönemde, diğer gıda fiyatlarında ise yüzde 41,4 oranında yükseliş yaşandı.

SON BİR YIL

Gıda harcamalarında bir önceki yılın aynı ayına göre (Ekim 2018)  ise yüzde 36,9 oranında artış yaşandı.

Son bir yılda ekmek, un, bulgur, makarna ve benzerlerinin fiyatlarında yüzde 16,2, et-balık fiyatlarında 4,3, süt ve süt ürünleri ile yumurta fiyatlarında yüzde 33,4 oranında artış kaydedildi.  Bir yıl öncesine göre katı ve sıvı yağ fiyatları yüzde 15 oranında arttı. Meyve fiyatları yüzde 78,7 oranında, sebze fiyatları ise yüzde 68,2 oranında artış gösterdi.  Bakliyat fiyatları yüzde 10,4 diğer gıda fiyatları ise yüzde 41,3 oranında arttı.