İran'a yeni yaptırımlarda Türkiye kilit ülke

Tarih: 11.02.2012 - 20:37

Kategori: Dünya

Batılı ülkeler, nükleer programından vazgeçmeyen İran’a karşı yeni yaptırımlar uygulamayı düşünüyor, ama uzmanlara göre Türkiye’nin katkısı olmazsa yeni yaptırımların etkisi az olabilir.

Fransa Dışişleri Bakanı Alain Juppe’nin Türkiye’ye düzenlediği ziyaret, Türkiye’yi İran’a karşı yeni yaptırımlar konusunda ikna etmeyi amaçlıyor.

Suriye’de derinleşen krizin yanısıra İran’ın nükleer programının da Fransa Dışişleri Bakanı Alain Juppe’nin Türkiye ziyaretinde ana gündemi işgal etmesi bekleniyor.

Viyana’da biraraya gelen Uluslararası Atom Enerji Dairesi yetkilileri, İran’ın nükleer programını silah geliştirme çabalarında kullanmasından “derin ve artan kaygı” duyduklarını bildirdi. İran nükleer programının hala sivil amaçlı olduğunu savunuyor.

Tahran’ın yalanlamalarına rağmen, Batılı ülkeler İran’ı zorlayacak yeni yaptırımlar uygulamayı planlıyor.

Londra’daki Beta Matrix adlı danışma kuruluşunda İran uzmanı olarak görev yapan Mehrdad İmadi, yeni yaptırımların başarısının Türkiye’nin işbirliğine, özellikle de Türkiye’nin İran’la ticaretinin kontrolüne bağlı olduğunu belirtiyor.

Ancak Ankara, Avrupa Birliği ve Amerika gibi İran’a özel yaptırım uygulamaya yanaşmadı ve yalnızca Birleşmiş Milletler tarafından alınacak yaptırımlara uyacağını bildirdi. Kadir Has Üniversitesi öğretim üyesi Soli Özel’e göre özellikle mali çekinceler, Türkiye’yi bu aşamada diplomatik açıdan zor bir duruma sokuyor. “Ankara doğal gaz ihtiyacının yüzde 20’sini İran’dan karşılıyor,” diyen Özel, Türkiye’nin Orta Asya’ya gönderdiği tırların da İran’dan geçtiğini hatırlatıyor. Bu da Türkiye’yi Batılı müttefiklerinin daha fazla baskısına maruz bırakabilir.

İran’a yeni yaptırımlara isteksiz davranan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, bunların devletlere değil, halka zarar verdiğini savunuyor. Erdoğan’ın kendi halkına zulmeden Şam hükümetine karşı yeni yaptırımlar açıklaması bekleniyor. Bu durum da Türkiye’nin benzer bir kararı İran’a karşı alabileceği olasılığını güçlendiriyor.

Geçmişte Dışişleri Bakanlığı’nda görev yapan Kültür Üniversitesi Uluslararası İlişkiler öğretim üyesi Murat Bilhan, Türkiye’nin eğer kendisine saygıyla yaklaşılması durumunda, Batı’nın yaptırım taleplerine daha kolay razı olabileceğini savunuyor. Bilhan, Türkiye’nin geçmişte yeterince ciddiye alınmadığını söylüyor, ancak her düzeyde kendisine danışılması durumunda farklı davranacağına işaret ediyor.

Gözlemciler önümüzdeki günlerde İran’a yaptırımların güçlendirilmesi için Ankara’da diplomatik trafiğin artacağını düşünüyor.