Kiev'i AB depremi vurdu

Ukrayna'nın AB ile ticaret anlaşması imza sürecini askıya alması gerilim yarattı...

Ukrayna’nın ‘milli güvenliğini koruma’ gerekçesiyle önceki gün AB ile serbest ticaret anlaşması ve ortaklık anlaşması imzalanması süreçlerini askıya almasının yankıları sürüyor. Karar, AB’nin anlaşma için tahliyesini ön şart koştuğu hapisteki muhalif lider Yulia Timoşenko’nun serbest kalmasını sağlayacak tasarının mecliste reddinin hemen ardından geldi. Peşi sıra gelen bu kararlar, dün hem sokakları hem meclisi ‘ısıttı.’
Kararın altında ise hem Devlet Başkanı Viktor Yanukoviç’in ‘baş düşmanı’ Timoşenko hem Rusya var. Yanukoviç, görevi suiistimalden 2011’de 7 yıl hapse çarptırılan ‘Turuncu Prenses’in 2015’teki seçimde kendisine rakip olmasından kaygı duyuyor.
Rusya ise Ukrayna’nın Kazakistan ve Beyaz Rusya’nın üyesi olduğu kendi gümrük birliğine katılmasını istiyor. Rusya son dönemde Kiev’in Gazprom’a borcunu sürekli gündeme getirirken, Devlet Başkanı Vladimir Putin de ‘AB ile anlaşma halinde Ukrayna’nın tüm ticari ayrıcalıklarının kaldırılacağı’ uyarısı yapmıştı. Nitekim Kiev de, 28-29 Kasım’daki Vilnius zirvesinde imzalanması planlanan anlaşmayı askıya alırken, diğer yandan da AB ve Rusya ile birlikte ticari konulara ilişkin üçlü bir komisyon kurulmasını önerdi. Moskova’nın Kiev’e baskısı konusunda önemli bir iddia da AB Dönem Başkanı Litvanya’nın lideri Dalia Grybauskaite’den geldi.

Litvanya: Rusya tehdit etti

Sözcüsü Jovita Neliupsiene, Grybauskaite’nin bu hafta Yanukoviç’le yaptığı telefon görüşmesinde Ukrayna liderinin ‘Rusya’nın, özellikle doğu bölgelerinden yapılan ithalatta kesintiye gitmekle tehdit ettiği’ bilgisini verdiğini söyledi. Neliupsiene, “Yanukoviç görüşmede bu gerekçeleri saydı. Ukrayna ekonomik baskı ve şantaja dayanamadı” dedi.
Öte yandan dün meclis de hareketliydi. Önceki gün ‘Ukrayna’nın Rusya ile ticareti kaybetmeyi göze alamayacağı, askıya almanın sadece tattiksel olduğu ve stratejik hedefin AB olduğunu’ savunan Başbakan Nikolay Azarov dün de ‘Brüksel’i Kiev’e Moskova’nın yerine telafi önermemekle’ suçladı.

Muhalefet yarın sokakta

Muhalif vekiller Azarov’u ‘ayıp’ nidalarıyla yuhalamakla kalmayıp konuşmasını engellemek için kürsüye yürürken, bakanlara kağıtlar fırlattı. Muhalefet lideri Arseniy Yatsenyuk da hükümeti ‘vatan hainliği’, Yanukoviç’i de ‘ para ve 2015’te yeniden seçilme karşılığında ülkeyi Rusya’ya satmakla’ suçladı. Yatsenyuk halkı, 2004’teki Turuncu Devrim’in gerçekleştiği Kiev’deki Bağımsızlık Meydanı’nda yarın yapacakları eyleme katılmaya çağırdı.
Bu arada Timoşenko da dün Yanukoviç’e hitaben yayımladığı mektupta, halka eylem çağrısı yaptı. “Bu karara, bir darbeye vereceğiniz tepkiyi verin” diyen Timoşenko, Yanukoviç’ten ‘hayatının hatası’ olan kararını gözden geçirmesini talep edip “Siyasetçi olarak kalabilmeniz için tek şansınız bu” dedi: “Aksi halde sonunda Rusya ile teke tek kalıp onun yol haritasına göre yaşayacaksınız. Rusya ya sizi bağımsızlığınız karşılığında sosyal ve ekonomik çöküşten kurtaracak ya da kılını kıpırdatmayacak.”
Öte yandan Putin ise ‘Kiev’e asıl şantajı AB’nin yaptığını’ savundu: “Avrupalı partnerlerimizin Kiev’e tehditlerini işittik. Hem de dev kitlesel protestolar düzenlenmesine yardım sunma derecesinde tehditler. Bu, baskı ve şantajdır. Ukrayna ve liderliğinin, bu baskıya boyun eğip eğmeyeceği ya da mllli çıkarlarına uygun pragmatik bir tavır alıp direnip direnmeyeceği önümüzdeki günlerde netleşecek.”