Mimarlar Odası, Munzur Gözeleri’nin katline yol açacak peyzaj ihalesine dava açtı

Mimarlar Odası Ankara Şubesi hinterlandında bulunan Tunceli’de, birinci derece doğal SİT alanı olan Munzur Vadisi’nde yapılaşmanın önünü açacak ve doğa katliamına yol açacak projelere karşı mücadeleye devam ediyor.

Daha önce Munzur Vadisi içinde yapılması planlanan ve hukuka aykırılığı nedeniyle iptal edilen HES projelerine ilişkin plan değişikliğini yargıya taşıyan Mimarlar Odası Ankara Şubesi, doğal dengeyi tamamen alt üst edecek Munzur gözelerine ilişkin peyzaj ihalesine karşı harekete geçti.

Mimarlar Odası Ankara Şubesi,  Erzurum İdare Mahkemesi’nde Tunceli Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından 2020/262695 no ile kayıt ile ile ihale edilmiş olan “Tunceli Ovacık İlçesi Ziyaret Köyünde Bulunan ve 1 Derece Doğal Sit Alanı İçinde Kalan Munzur Gözelerinde; Yapısal Ve Bitkisel Peyzaj İşleri, Piknik Yeri, 200 Araçlık Otopark, Kesimhane, Pişirme Evi-Mutfak, Yönetim, Büfe, WC” ihalesinin ve ihaleye çıkış kararının yürütmesinin durdurulması ve iptali talebiyle dava açtı.

"Bu ihale Munzur Vadisi’ni talan etmenin ve yapılaşmaya açmanın adımlarından biridir"
Mimarlar Odası Ankara Şube Başkanı Tezcan Karakuş Candan, ‘’Munzur Vadisi milyonlarca yılda oluşmuş olan ilginç jeolojik ve jeomorfolojik özellikleri; derin kanyon vadileri, pek çok akarsu ve dere sistemleri, karstik yapısı, yer altı su sistemleri, mağaraları, kaynakları (Munzur Gözeleri), şelaleleri, buzul gölleri ve buzul vadileri, diğer buzul şekilleri nedenleri ile koruma altına alınmıştır. Böylesine değerleri taşıyan, yaşamımızın ve kültürümüzün bir parçası olan Munzur Vadisi’nin yok olmasına izin vermeyeceğiz.  Söz konusu proje ile yöre halkı tarafından kutsal kabul edilen, Tunceli'nin el değmemiş doğası, kaynak suları ve şelaleleriyle ünlü Munzur Gözeleri de katledilmek istenmektedir. Gizli öznesi sürdürülebilirlik kavramı içinde sürdürülebilir turizm olan bu ihale acilen iptal edilmelidir. Bu ihale Munzur Vadisi’ni talan etmenin ve yapılaşmaya açmanın adımlarından biridir. Gözelerin inanç merkezi olması durumu projeyle ilişkilendirilmemiştir. Halkın ve inanç önderlerinin görüşü alınmalıdır. Munzur Gözeleri doğal sit alanı ve inanç merkezi şeklindeki iki statüsü nedeniyle koruma-kullanma dengesinin hassasiyetle ele alınması gereken bir alandır’’diye konuştu.

"Küresel ölçekte tehlike altında 12, Avrupa ölçeğinde ise tehlike altında 109 tür bulunuyor"
Candan, sözlerine şöyle devam etti:
‘’ Bu alan yaban hayatı koruma sahası, önemli bitki ve kuş alanı ve milli parktır. Burada küresel ölçekte tehlike altında 12, Avrupa ölçeğinde ise tehlike altında 109 tür bulunmaktadır.  Öte yandan dava konusu ihalede teknik şartnameyle ilgili detaylara ulaşılamamıştır. Şartnamede yapılacak imalatların analiz ve tarifleri detaylı şekilde verilmemiştir. Hâlbuki bu kadar hassas ve 1. derece SİT alanı bölgede uygulanacak bir projede özel teknik şartnameler ve yapılacak tüm işlerin analiz raporları ve imalatların iş tarifleri detaylı bir şekilde hazırlanmalı bu teknik kriterlere göre ihaleye çıkılmalıdır.  Birçok imalatın detay olduğu, hassas çalışma biçimi gerektirdiği, iş makinasının kullanılmayacağı, çalışma esnasında doğal yapının bozulma tehlikesinin olduğu, v.b bir projede; benzer iş tecrübesi olan, teknik ve mali olarak yeterli firmaların ihaleye katılımı esas olduğu halde, işin yüklenici firmanın bu koşulları sağlayıp sağlamadığı öğrenilememiştir. SİT alanı içinde hiçbir yapı olmaması gerektiği halde, otopark, wc ve satış ünitelerinin bir kısmı sit alanı içinde düzenlenmiştir. Bu yapıların mutlak suretle alanın dışına çıkarılması gerekmektedir. SİT alanı içinde bulunan eski lokanta ve diğer beton yapıların iş makinası kullanılmadan nasıl söküleceği, söküm işlemi ile oluşacak moloz ve harfiyatın nasıl taşınacağı hakkında bir bilgiye ulaşılamamıştır. Söz konusu proje, koruma alanı olarak salt sit alan sınırını gözetmiştir. Bu nedenle sit alanı sınırını ‘koruma’ya dönük tasarlandığı iddiasında olsa da, sit alanının hemen dışında kalan yakın çevreyle projenin ilişkisi kurulmamıştır. Örneğin ziyaret köyünün atık sularının bir kısmı gözeler bölgesini tehdit etmeye devam edecektir.’

"Munzur Gözeleri yüksek peyzaj ve sosyo kültürel değere sahiptir"
Candan, ‘’ Mercan vadisinin yukarı kesimlerinde buzul gölleri, dağlardan Ovacık düzlüğüne gelindiğinde kaynayan gözeler, vadi boyunca dökülen küçük şelaleler Milli Parkın peyzajının ilgi çekici örnekleridir. Munzur Gözeleri yüksek peyzaj  ve sosyo kültürel değere sahiptir. Peyzaj projesinde doğal varlıkların ve kültürel koruma amaçlarını dikkate alan ve yerel halkın sosyo kültürel yapısı ile uyumlu bir çözüm görülmemektedir. Munzur Vadisi ve Gözeleri bozulmadan korunup, ekolojik süreçlerin, biyolojik çeşitliliğin ve yaşamın devamlılığı sağlanmalıdır. Sonuç olarak; ekolojik, ekonomik, sosyal, kültürel, yasal ve yönetsel boyutlarda sağlayacağı katkılar açısından eko-turizm-sürdürülebilir turizm, ülkemizde geliştirilmesi gereken zorunlu bir planlama ve tasarım gerçeğidir. Bu gerçeği göz ardı eden ihale ve dayanağı olan proje iptal edilmelidir’’ diye konuştu.