Moskova Ankara’nın ‘Ukrayna’ önerisine sıcak bakmıyor

Donbass bölgesindeki Rusya yanlısı ayrılıkçılarla Ukrayna arasında yaşanan ve NATO-Rusya arasındaki ilişkilerin de odağında olan krize ilişkin Erdoğan, Türkmenistan ziyareti dönüşü yaptığı açıklamada Türkiye’nin Rusya ve Ukrayna arasında arabulucu rolü üstlenebileceğini söylemişti. Rusya tarafında Erdoğan’ın teklifine ilişkin farklı zamanlarda değerlendirmelerde bulunan Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zaharova ve Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, “Rusya’nın Donbass’taki krizin taraflarından biri olmadığını” vurgulayarak, “Krizin Ukrayna ile tek taraflı bağımsızlıklarını ilan etmiş cumhuriyetlerin temsilcileri arasında olduğunu” kaydetmişti. Bu açıklamalara karşın Lavrov’un, “Türkiye’nin gündeme getirdiği arabuluculuk konusunun Putin ve Erdoğan arasında geçen cuma yapılan telefon görüşmesinde gündeme geleceğini” söylemesi ise Türk basınında “İki lider arabuluculuğu görüşecek” şeklinde yorumlandı.

Cumhuriyet'te yer alan habere göre Lavrov, 2 Aralık’ta AGİT toplantısı için bulundukları İsveç’in başkenti Stockholm’de Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile görüştü. Görüşmenin ardından Rusya ve Türkiye’den gelen açıklamalarda görüşülen konular arasında Ukrayna meselesinin yer aldığı belirtilirken Türkiye’nin arabuluculuk teklifine bir atıfta bulunulmadı. Erdoğan-Putin arasındaki telefon görüşmesi ise 3 Aralık’ta gerçekleşti. Görüşmeye ilişkin Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı’ndan yapılan kısa açıklamada ele alınan konular arasında Ukrayna da sayıldı, ancak başka bir ayrıntı verilmedi.

‘SİHA RAHATSIZLIĞI’

Görüşmeye ilişkin Kremlin’den yapılan açıklamada ise Erdoğan ve Putin’in “Ukrayna’nın iç kriziyle ilgili” istişarelerinde ayrılıkçılarla Ukrayna hükümeti arasında imzalanan anlaşmalara uyulmasının öneminin vurgulandığı belirtildi. Ayrıca Putin’in “Ukrayna’nın anlaşmaları bozmaya yönelik yıkıcı bir çizgi izlemeye devam ettiğine dikkat çektiği” ve Türkiye’nin Ukrayna’ya sattığı Bayraktar SİHA’ların kullanımını Ukrayna’nın provokatif eylemleri arasında saydığı da Rusya’nın açıklamasında yer aldı. Böylece Putin, ilk kez Rusya’nın Ukrayna’ya satılan Bayraktar SİHA’lardan duyduğu rahatsızlığı Erdoğan’a iletmiş oldu.

RUSYA TARAF OLMUYOR

Erdoğan-Putin görüşmesine ilişkin Ankara ve Moskova’dan gelen açıklamalarda Türkiye’nin arabuluculuk önerisiyle ilgili bir ifade yer almaması dikkat çekerken Kremlin’in açıklamasındaki vurgular, Rusya’nın arabuluculuk önerisine olumlu yaklaşmadığını bir kez daha ortaya koydu.

Moskova, Ukrayna’nın doğusundaki Rusya yanlısı ayrılıkçıların odağında olduğu krizde kendisini resmen bir taraf olarak göstermekten kaçınıyor ve Minsk Anlaşması uyarınca konunun taraflarının Kiev ve Donbass bölgesinde tek yanlı olarak bağımsızlıklarını ilan eden Donetsk ve Lugansk bölgeleri olduğunu savunuyor. Türkiye ise Rusya ile iyi ilişkileri olan NATO üyesi kimliğini kullanarak Ukrayna-Rusya krizinde bir rol üstlenmek istiyor. Buna karşın teklifin ardından Rusya’dan gelen açıklamalar, Moskova’nın bu teklife mesafeli olduğunu gösteriyor.