Van'da TOKİ depremi

Van depreminden sonra TOKİ'nin yaptığı konutlara taşınan depremzedeler başka bir afetle karşılaştı...

TOKİ sessiz kaldı: Van’da geçen yıl meydan gelen 7.2 ve 5.6 şiddetindeki iki büyük depremin ardından TOKİ’nin Erciş, Edremit, Bostaniçi beldesi ve Kevenli köyünde yaptığı konutlara taşınan depremzedeler başka bir afetle karşılaştı. Çünkü konutların çoğunun altyapı sorunları çözülmedi, konutlarda kış ortasında kaloriferler yanmıyor, sular akmıyor, minibüs ve otobüs hattı bulunmuyor. Depremzedelerin sorunlarını ve ne zaman çözüleceğini sorduğumuz TOKİ yetkilileri ise sessiz kalmayı tercih etti.

• Yardım kömürleri parayla satılıyor: TOKİ konutlarına taşınan yurttaşlar, şimdi de AFAD tarafından “ortak gider” adı altında yüklü paralar ödemeye zorlanıyor. Konut ödemelerine 2 yıl sonra başlayacak depremzedeler evlerine taşındıkları anda kömür için 1835 TL, ortak gider avansı için 125 ve aidat için de 48 TL ödemek zorunda. Depremzedeler, kendilerine ücret karşılığı satılan kömürlerin Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfı’nın ücretsiz dağıttığı, üstlerinde ‘Para ile satılamaz’ yazılı torbalar olduğunu vurguladı.

Hak sahipleri evlerine gidecek araba bile bulamazken sorunları iletiğimiz TOKİ yetkilileri ise yaklaşık iki haftadır sessizliğini koruyor. İki hafta görüşlerine başvurduğumuz TOKİ “Yetkililerimizi Van’daki TOKİ konutlarına gönderiyoruz yaşanan sorunları size ileteceğiz” deyince bugüne kadar herhangi bir yanıt alamadık.

Van’ı geçen yıl 23 Ekim’de 7.2, 9 Kasım’da ise 5.6 ile vuran depremlerin ardından geçen kışı çadır ve konteynırda geçiren depremzedeler TOKİ tarafından yapılan konutlara taşındı ama sorunlar bitmedi. Konutlarda su, ısınma ve altyapı sorunu yaşayan depremzeler şimdi de ortak gider aidatı adı altında alınan fahiş fiyatlardan yakınıyor. Kentteki konteynırlar da birer birer boşaltılıyor.

Van’ı geçen yıl 23 Ekim’de 7.2, 9 Kasım’da ise 5.6 ile vuran depremlerde 644 kişi yaşamını yitirdi binlerce insan yaralandı.

Konteynırlara yerleştirilen Vanlılar, Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın katılımıyla depremin yıldönümü olan 23 Ekim’de TOKİ tarafından yaptırılan konutlara kavuştu ancak sorunlar bitmedi. Van’da 5 merkezde yapılan konutlara ilk etapta ev sahipleri yerleştirildi. Depremde her şeylerini kaybeden ev sahipleri kendilerinden talep edilen fahiş aidatları ödemekte güçlük çekiyor. Konteynırları boşaltmaları istenen 15 bin kiracı, kentte sağlam ev bulmakta ve bazı bölgelerde yüzde 300’e kadar artan ev kiralarını ödemekte zorlanıyor.

Depremzedeler afet konutlarına su, ısınma, çevre düzenlemesi, ulaşım ve okul sorunları çözülmeden taşınmak zorunda kaldı.

Paralar niye AFAD’ın hesabına gidiyor?

Depremde evi yıkılan ve Edremit TOKİ’de ev alan Perihan Dostgül, asgari ücretin altında para kazanan depremzedelerden TOKİ’nin eve girer girmez yüklü paralar istediğini vurgulayarak, depremzedelerin çoğunun bir geliri olmadığını, bu paraları ödeme durumlarının bulunmadığını vurguladı. Dostgül, evini geçen 23 Ekim’de teslim aldığını, ancak hâlâ bitirilmediğini vurgulayarak şu değerlendirmeyi yaptı:

• TOKİ’lere taşınmam mümkün değil. Ne bir market var ne ekmek alabileceğimz bir yer. Minibüs hattı yok.

• Ortak gider aidatlarını ödemek için bir asgari ücretlinin maaşının yarısını her ay oraya vermesi gerek. Bu gücümüz yok.

• Ayrıca kömür, yakıt, su paraları neden AFAD’ın, valiliğin bütçesine gidiyor?

426 konutun bulunduğu ve depremden sonra en erken teslim edilen konutlardan Bardakçı TOKİ konutlarında da sorunlar diğer konutlarda yaşayanlarınkinden farksız değil. Bardakçı TOKİ konutlarının sakinlerinden Orhan Demir, doğalgaz yanmıyor diye 2 ay kadar önce eylem yaptıklarını ancak KCK’li olmakla suçlandıklarını söyledi.

Depremzedelerin talepleri

Evlerini kaybedenlere ücretsiz kalıcı barınma hakkı sağlanması.

2 yıl boyunca yakıt adı altında herhangi bir ücret alınmaması.

Konteynırlarda kalanlara çıkmaları için baskı yapılmaması.

Konteynırların, kanalizasyon ve ısınma problemlerinin çözülmesi.

Konteynırlarda kalanlardan alınan 200 TL uygulamasının iptal edilmesi.

Valilik ve AFAD’ın deprem ile ilgili yaptıkları harcamaları açıklaması.

Devlet yaralarımızı sarmak zorunda. Devletin de istediği, bu paraları ödeyemeyip hakkımızdan feragat etmemiz.

Parayı ödeyeceksiniz!

Van Depremzedelerle Dayanışma Derneği: AFAD ve Valilik çok rencide edici bir dille TOKİ’lere astığı duyurularda ‘yakıt parası size aittir, aidatlarınızı ödeyin’ diyor.

Van Depremzedelerle Dayanışma Derneği Başkanı Handan Tunç TOKİ’nin 30 bin TL’ye mal ettiği konutları depremzedelere 70 bin TL’ye sattığını ifade etti. Tunç yaşanan sorunlarla ilgili şu bilgileri verdi:

• Bir yıldan sonra deprem görüntüsü silindi deniyor. Başbakan Erdoğan konutları teslim ettikten sonra bütün Türkiye’ye insanlar sıcak yuvalarına taşındı görüntüsü verildi. Ama anahtarlarını alan çok az kişi TOKİ’lere yerleşti. Yerleşenler de sığınacak yerleri olmadığı için gitti.

• AFAD ve Valilik çok rencide edici bir dille TOKİ’lere astığı 5 maddelik duyurularda yakıt parası size aittir, aidatlarınızı ödeyin. Aksi halde bu ihtiyaçlar karşılanmayacaktır, diyor. Bunların hepsi emir kipiyle yazılmışlar. Bu da bizi rencide ediyor. Ben evime kavuştum diyen insanlar bu koca duyurularla karşı karşıya kalıyor.

Kalorifer, su, yol, minibüs yok

CHP Van İl Başkanı Cemal Şen ise AKP hükümetinin resmen Van halkını kazıkladığını ifade ederek, “Deprem konutlarını en yüksek fiyattan sattı. Bu da yetmemiş gibi teslimat töreninin üzerinden 2 ay geçmesine rağmen konutlardaki eksiklikler halen tamamlanmadı. Birçok aile, var olan sorunlar nedeniyle evlerine taşınamadı. Birçok yurttaş konteynırlara veya kiralık evlere çıkmak zorunda kaldı. İnsanlara kaliroferli ve doğalgazlı olduğu söylenen evlerinde soba kurup ısınıyor. Taşıma suyla ihtiyaçlarını gideriyor” dedi.

Kalecik mevkisindeki TOKİ konutlarına taşınan B.K “Benim daireme yağmurdan dolayı su sızıyor. Kalınacak gibi değil. Bize yazın bütün sorunlar hallolacak deniliyor. Kullanılan malzemeler kalitesiz şimdiden dökülmeye başlamış” diye konuştu.

Başbakan Yardımcısı ve AFAD Koordinasyon Başkanı Beşir Atalay’ın deprem mağduru gazetecilere de ev verileceği sözü ise unutuldu. Van Gölü Gazeteciler Cemiyeti Yönetim Kurlu Başkanı Fatih Sevinç, “Yaşanan deprem sonrasında Van’daki yurtaşlar gibi burada görev yapan gazeteciler de aynı ölçüde depremde mağdur oldular. Üyelerimizn çoğu asgari ücretle çalışıyor ve kirada kalıyorlar” dedi.

Depremzedelerden bir kısmı eşyalarını toplayarak yeniden konteynırlara geri dönerken, gidecek yeri olmayanlar ise aylardır sorunların çözülmesini bekliyor. Depremzedelerden A.K, “Depremde iki katlı evim yıkıldı. Bana Edremit TOKİ konutlarından bir daire çıktı. Konutunuz hazır taşınabilirsiniz dediler biz de taşındık. Sularımız akmıyor, kaloriferler yanmıyor, okul bitmediği için çocuklarımızı okula gönderemedik” diyor.

‘Aidatlarınızı yatırın’

TOKİ’lere yerleşen depremzedelerin cep telefonlarına gönderilen bazı kısa mesajlar şöyle:

• Sayın sakinimiz, ortak gider avans, yakıt ve aidatınızı Ziraat Bankası Edremit AFAD Onuncu Etap Konutları hesabına yatırabilirsiniz.

• Ortak gider avansı olan 125 TL bir sefere mahsus olmak üzere alınmaktadır. Ortak gider avansı site yönetim demirbaşları ve çevre hizmet demirbaşları için alınmaktadır.

• Aidat ve kömür bütçeleri tarafınıza tebliğ edilecektir. Aidat 48, ortak gider 125, kömür ise 1835 TL’dir. Kömür 8 taksit ve aralık ayında başlamaktadır.

Şehriban Kıraç /Yusuf Ziya Cansever-Cumhuriyet