Ermenek'te özelleştirme sonrası ocaklar kapandı, işsizlik arttı

18 işçinin öldüğü katliamla anılan Ermenek'te özel maden ocakları asgari kurallar getirilince kârımız azalıyor diye ocakları kapatmaya başladı. Maden Mühendisleri Odası "Özelleştirmenin sonucu" diyor.

Hiçbir önlem almadan kuralsız işçi çalıştıran özel maden ocakları, asgari kurallar getirilince kârımız azalıyor diye ocakları kapatmaya başladı. 18 işçinin öldüğü madenci katliamıyla anılan Karaman’ın Ermenek ilçesinde de ocaklara birer birer kilit vurulunca işçiler ve esnaf işsiz kaldı. Ermenek’teki gelişmelerin tüm maden kentlerinde yaşandığını dile getiren Maden Mühendisleri Genel Başkanı Ayhan Yüksel, “Türkiye’de yıllar önce özelleştirmelerle başlayan politikaların bir sonucu” dedi.

DHA’nın haberine göre 2013 yılında Soma’da 301 madencinin, 2014 yılında ise Ermenek’te 18 işçinin toplu katliamı ile sonuçlanan maden facialarının ardından Maden Kanunu’nda yapılan değişiklikleri gerekçe gösteren maden işletmeleri, kârları azaldığı iddiasıyla birer bire ocakları kapatıyor. Yaklaşık 30 bin civarı nüfusa sahip ve ekilebilir toprak az olduğu için geçim kaynağı küçükbaş hayvancılık ile linyit madenleri olan Ermenek’te bu süreçte 13 olan ocak sayısı 3’e düştü. Ermenek ve bağlı köylerde yaşayanların yüzde 80’inin geçimini sağladığı maden ocaklarının kapanması nedeniyle, ocaklara bağlı çalışan nakliyecilerle, ilçedeki esnaf, ocakların kapanmasından olumsuz etkilendi. İşsizlik artarken, kentte göç de başladı.

İŞSİZLİK NEDENİYLE EŞİNDEN BOŞANDI

9 yıl maden ocağında çalıştığını ve ocak kapandığı için son 2 yıldır işsiz olduğunu belirten 44 yaşındaki Mevlüt Aksel, ekonomik nedenlerin baş göstermesinin ardından da eşinden boşandığını söyledi. Daha önce her bir vardiyada yaklaşık 160 kişi olarak 3 vardiya halinde çalıştıklarını ifade eden Aksel, “Ocakta önce yemeği kaldırdılar, sonra servis parasına bahane buldular.  Daha sonra ‘Biz bu maliyeti ödeyemeyiz’ dediler. Biz asgari ücrete de razıyız, dedik; ama ocağı çalıştırmadılar. Ocak kapandıktan sonra yaklaşık 2 yıl işsiz kaldım. Sonra İŞKUR’a başvurduk. İş çıkarsa arıyorlardı. İş olmazsa boş kalıyorduk. Arkadaşların çoğu emekli oldu, çoğu da rezil oldu. Kredi çektiler, ev aldılar, borçlandılar. Ben maden ocaklarının açılmasını istiyorum. Yemeğimizi versinler, herkes çoluğuna çocuğuna baksın rezil olmayalım. Benim gibi çoğu arkadaşım da işsizlik nedeniyle eşinden boşandı. 2 yıldır annemle birlikte yaşıyorum. Şimdi İŞKUR aracılığıyla bir yerde çalışıyorum. 20 gün sonra süresi bitecek. Yine işsiz olacağım” diye konuştu.

DEVLETİN BU İŞE BİR EL ATMASINI İSTİYORUZ

18 yıl maden işçisi olarak çalıştığını ve 1,5 yıldır işsiz olduğunu ifade eden 34 yaşındaki Fatih Ayvalı, yaklaşık 1300 maden işçisinin işsiz kalması nedeniyle göç ettiğini ifade etti. Ayvalı, şöyle konuştu: “Devletin bu işe bir el atmasını istiyoruz. Tüm Ermenek olarak mağduruz. Ben çocuklarımın okul masrafını karşılayamıyorum. Bu şekilde giderse biz de göç etmeyi düşünüyoruz. Burada da madenlerden başka bir iş imkanı yok. Evimize bir ekmek dahi götüremez duruma geldik. Maden ocaklarının açılmasını istiyoruz.”

NAKLİYECİ SAYISI 70’E DÜŞTÜ

Kömür ocaklarında nakliyecilik yapan 53 yaşındaki İsmail Oğuz da, daha önce 380 olan nakliyeci sayısının 70’e düştüğün belirtti. 1983 yılında muavin olarak nakliyeciliğe başladığını hatırlatan Oğuz, “1992’de kendi aracımla yük taşımaya başladım. Kooperatif kurduk. Bu kooperatifin en az 380 üyesi vardı. Önceden işimiz kömür taşımacılığıydı, nakliyecilikti; ama şu an da geldiğimiz durum ve maden ocakların kapanmasından dolayı 70 üyemiz kaldı. Burada da iş olmadığından dolayı üyelerimiz şu an da başka yerlere gitti. Ermenek’te mevcut nakliye sektörü bitmiş durumdadır. Başka yerden yük getiriyoruz; ama buradan yük götürmüyoruz. Durum vahim. Maden ocaklarının açılmasını istiyoruz. Ocaklar açılırsa ekonomiye katkısı olur” diye konuştu.

İLÇE ESNAFI ZOR DURUMDA 

Maden ocaklarının kapanması, işsizliğin artması nedeniyle ekonomideki sirkülasyonun durduğunu belirten Ermenek Esnaf ve Sanatkarlar Odası Başkanı Ali Bardak, şunları söyledi: “12-13 madenimiz vardı. Bu şu anda 3 madene düştü. Takriben de 150 civarında işçimiz var. Önceden de bin 500 civarında işçimiz vardı. Bu sadece Ermenek için değil, kasabalar ve köyler için bir can damarıydı, gelir kaynağıydı. Şu an da bitmiş durumda. Daha önce gelen ekonomik krizler Ermenek’i etkilemezdi. Sebebi de madenlerdi. Şimdi benim esnafım teker teker kepenk kapatıyor.” Esnafın kredilerle ayakta durmaya çalıştığını ifade eden Bardak, “Esnafın yüzde 70-80’ini kredilerle ayakta kalıyor. Bağkur borçlarını ödemede zorluklar çekiliyor. Krediler takibe düşüyor” diye konuştu.

MADENCİLİK SEKTÖRÜ YÖNETİLEMEZ BİR HAL ALDI

Konuya ilişkin Evrensel'e değerlendirmelerde bulunan Maden Mühendisleri Odası Genel Başkanı Ayhan Yüksel, “Hükümet ‘yerli ve milli madencilik politikamız var’ diyorlar. 3 yıldır ben bu cümleyi duyuyorum. Ancak bu iki cümlenin ötesinde bir şey yok. Eğer yerli kaynaklar kullansaydık ithal kömüre ilişkin düzenleme yapardık. Hükümetin en büyük sorunu madencilik alanında bir politikasının olmaması. Bunun en önemli göstergesi de Maden Kanunu kaç kez değiştiğini kanunu yapanlar dahi bilmiyor. Son 1 yıl içinde 2 tane yeni değişiklik oldu. Madencilik sektörü yönetilemez bir hal aldı. Bunun örnekleri Ermenek’le sınırlı değil. Bunun en önemli örneği 40 bin işçinin çalıştığı Zonguldak’ta işçi sayısı 10 bine düştü.  Yıllar önce cıvıl cıvıl olan Sivas’ın Divriği’si, Diyarbakır’ın Ergani’si özelleştirmeler ve politikasızlık nedeniyle çalışamaz hale geldiler. Artık oralarda da nüfus azaldı, göç başladı. Ermenek’in yaşadığı sorun Türkiye’de yıllar önce özelleştirmelerle başlayan politikaların bir sonucu. Bunun örneklerini çoğaltabiliriz. Bunların çözümü için Maden Mühendisleri odası olarak ulusal madencilik politikasının temel ilkelerini hazırladık, yayınladık. Ancak onlar da dikkate alınmadı.”